Սամվել Գասպարյան. Պետք է ողջ լինենք, որ ստեղծագործենք, նաեւ պիտի ստեղծագործենք, որ ապրենք

Դաշնակահար, ջազմեն Սամվել Գասպարյանը հունիսի 20-ից մեկնել է համառուսաստանյան մեծ շրջագայության. 27 համերգ է ունենալու: Մինչ Սանկտ Պետերբուրգ ուղեւորվելը նա հանդիպել է BRAVO.am-ին, պատմել մասնագիտական դժվարությունների, համաշխարհային ու հայկական ջազի առանձնահատկությունների, շատ ճանապարհորդելու, կնոջը շնորհակալ լինելու ու իր կարեւոր կանոնների մասին:

- Լուսանկարվելու համար միանգամից սկսեցիք նվագել, հաճա՞խ եք հանպատրաստից նստում դաշնամուրի մոտ ու ստեղծագործում:

- Նվագելու ցանկություն միշտ կա եւ կապ չունի, թե օրվա որ ժամն է: Դաշնակահար լինելը միայն մասնագիտություն չէ, այլ ապրելակերպ օրվա մեջ 24 ժամ: Մոտիվացիան, մտքերն ու ստեղծագործական ընթացքը շարունակական են:

- Ինչպիսի՞ն է կատարելագործման ընթացքն ու ինչպե՞ս է, սովորաբար, գալիս ոգեշնչումը:

- Երբեք չի լինում, որ աշնան մասին որեւէ ստեղծագործություն գրելու հստակ որոշմամբ նստես դաշնամուրի մոտ (ծիծաղում է,- հեղ.), ամեն ինչ ինքնաբերաբար է ստացվում: Հեռախոսիս ձայնագրող հավելվածը նոր գաղափարներ ու մտքեր պահելու համար միշտ պատրաստ եմ պահում: Միայն իմ դեպքում չի այդպես. դեռ հին ժամանակներից երաժիշտները գրառումներ են արել, օրինակ՝ թուղթ ու գրիչը միշտ Մոցարտի հետ էին: Մերօրյա տեխնոլոգիաներն այդ ամենը թույլ են տալիս շատ ավելի հեշտ անել:

- Ժամանակի ընթացքում ինչպե՞ս է փոխվել երաժշտություն գրելու ընթացքն ու արդյո՞ք նույն շարժառիթներն են մարդկանց դրդել ստեղծագործել՝ Ձեզ ու Մոցարտին:

- Երաժշտությունը միշտ բխում է կյանքից, Մոցարտի ժամանակների երաժշտությունն այդ օրերի կյանքի ծնունդն է: Դրանով էլ պայմանավորված՝ տարբեր շրջափուլեր են եղել` բարոկկո, ռենեսանս, ռոմանտիկ, դասական, մերօրյա: Բայց միշտ երաժշտության ակունքներում են եղել հեղինակների ապրումները, ճանապարհորդությունների ժամանակ կատարած բացահայտումները, կյանքի փորձը: Դրանք աստիճանաբար կուտակվում են ու արտահայտվում երաժշտության միջոցով: Մի պարտադիր պայման կա՝ գործերը պիտի որեւէ բանի մասին լինեն:

14

Սամվել Գասպարյանը

- Ժամանակակից կյանքն ինչպիսի՞ գործերի ծնունդ է տալիս, դիտարկենք 2010-ականներից հետո ստեղծվածները:

- Համաշխարհային մակարդակով փոխվել է երաժշտության սպառումը եւ, ցավոք, ստեղծագործողները շատ են կրկնում. ձեռագիրն է կորել: Շատացել է աճպարարությունը, ինչին նաեւ տեխնոլոգիաներն են նպաստել: Ուսանողական տարիներին Երիտասարդականի գետնանցումից սկավառակ էի գնում ու անդադար լսում. բոլոր երգերն անգիր գիտեի: Իսկ հիմա բազմազանության մեջ անգամ չենք կարողանում ընտրություն կատարել: Նույն կերպ էլ ֆիլմ ենք նայում: Ուշադրության խնդիր կա, հետեւաբար, նույն սկզբունքով էլ գործերն են ստեղծվում:



Առաջ մարդիկ վայելում էին համերգները, իսկ հիմա նկարում են եւ այդ կարեւոր պահը բաց թողնում: Տեսանյութերը հետագայում ոչ էլ նայում են, մեկ էլ մի օր հեռախոսը դատարկելու նպատակով ամբողջը ջնջում են: Այնպես էլ չէ, որ հիմա լավ երաժշտություն չի ստեղծվում, պարզապես ալգորիթմներն են փոխվել: Իրական է մնացել միայն ակումբներում նվագելը, երբ մարդիկ անկեղծորեն գալիս են լսելու եւ վայելելու: Ամենակարեւորը՝ կենդանի համերգներն են, հուսով եմ՝ գոնե 50 տարի դրանք կլինեն, եթե նոր բաներ չմտածեն ու ամեն ինչ չփչացնեն:

- Արհեստական բանականության ստեղծած երաժշտության մասին ի՞նչ կասեք:

- Այդ երաժշտությունը մի քիչ վախենալու է, թեեւ ասում են՝ բնականին մոտ է: Կնախընտրեի, որ ԱԲ-ն հիմնականում ծառայեր մեր կենցաղին՝ օգներ գնումներ անել կամ տները մաքրել, իսկ ստեղծագործելը մնար մարդուն: Երաժշտության մեջ ամենակարեւորը էներգիաների փոխանակումն է, եւ կապ չունի՝ ինչ ես նվագում: Քիչ առաջ իմ կատարումն իմպրովիզ էր, հենց դրանով էլ կարող եմ գրավել մարդկանց ու հույզեր արթնացնել: Ցանկացած տեխնիկական առաջընթաց պետք է օգտագործել ի նպաստ երաժշտության՝ ավելի հեշտ ստեղծագործելու եւ ոճային առումով կատարելագործվելու համար։ Նախկինում որեւէ ձայնագրություն ուղարկելու համար երկար ժամանակ էր պետք, հիմա կարելի է վայրկյանների ընթացքում անել։ Բայց բազմաթիվ խմբագիրներ կան, որոնք, միեւնույն է, ցանկանում են կրիչով վերցնել երաժշտությունը։ Նրանց հանդիպել եմ ապրիլին Գերմանիայում ջազին նվիրված էքսպոյի ժամանակ, որտեղ, սովորաբար, հավաքվում են ոլորտի առաջատար մասնագետները:

- Ինչպիսի՞ն է Ձեր գրած ու նվագած երաժշտությունը:

- Շատ տարբեր է, որովհետեւ ես էլ իմ կյանքում տարբեր փուլեր եմ ապրում, տարատեսակ ոգեշնչումներ ունենում, նաեւ շատ եմ ճանապարհորդում ու ամեն նոր երկրից վերափոխված վերադառնում: Նախ դասական երաժշտություն եմ սովորել, հետո շարունակել եմ ջազ նվագել, եղել եմ Հայաստանի պետական նվագախմբում, կարեւոր փորձառություն եմ ձեռք բերել Միացյալ Նահանգներում, հիմա Աբու Դաբիի «Բերքլի»-ում եմ դասավանդում: Չեմ փորձում ինձ ժանրերով սահմանափակել, որ երաժշտական ճամփորդությունս անդադար լինի: Ամեն ինչ ծնվում է կյանքից ու ապրումներից: Օրինակ՝ կարող եմ մեկ ամիս անցկացնել մեր լեռներում, ոգեշնչվել այնտեղի մարդկանց կյանքով ու նոր գործեր գրել: Երաժշտական բոլոր ոճերն էլ ծնվել են ազգայինից՝ մարդիկ խարույկի կողքին հավաքվել են, երգել ու առանց նոտաներ իմանալու նվագել: Կապը երաժշտության հետ սկսվում է այն ժամանակ, երբ դեռ ծնված չենք լինում: Հետագայում կյանքում կատարվող ամեն ինչի մեջ երաժշտություն է լինում՝ նույնիսկ քայլերի ու ծափերի: Միշտ սկսում ենք սովորել 14-15-րդ դարի երաժշտությունից, ավելի հեռուն չենք գնում, բայց ակունքները շատ ավելի խոր են՝ ազգայինի մեջ:

14

Սամվել Գասպարյանը

- Այդ դեպքում ջազն ինչի՞ ծնունդ է, գրողներից մեկն ասել է՝ բավական է սեւամորթները շարժեն իրենց գրպաններն ու ծնվում է նրանց հատուկ երաժշտություն:

- Հենց սեւամորթների տառապանքից է ծնվել: Ջազն էլ տարիների ընթացքում շատ է փոփոխվել ու տրանսֆորմացիաների ենթարկվել, ենթաժանրեր են առաջացել: Բլյուզի ծնունդն էլ դրա արդյունքն է: Ինքս ջազի բոլոր շրջաններն էլ սիրում եմ, որովհետեւ ամեն մեկն իր կոլորիտն ունի: Հիմա էլ ջազը շարունակում է էվոլյուցիա ապրել, բայց դրանք իրապես հասկանալու ու ընկալելու համար պետք է գնալ այն վայրերը, որտեղ ջազի ակունքներն են՝ Նոր Օռլեան ու Նյու Յորք:

- Ի՞նչ է Ձեզ տվել այդ քաղաքներ այցելությունն ու ի՞նչ եք սովորել Դուք:

- Առաջին հերթին՝ շփում, որովհետեւ երաժշտությունն ամբողջովին շփման ծնունդ է: Ուսանողներիս էլ միշտ ասում եմ, որ այն մեր ասպարեզում ամենակարեւորն է, բոլոր երաժիշտներն էլ այդպես են նվագել սովորել: Երաժշտությունը մարդկանց մասին է ու նրանից էլ պիտի սովորես՝ նվագես տարբեր երաժիշտների հետ եւ տարատեսակ ապրումներ ունենաս: Նոր Օռլեան ու Նյու Յորք այցելությունն ինձ այդ առումով շատ է օգնել, 2004-2005 թվականներին 6 ամիս ապրել եմ այնտեղ ու այցելել պատմական բոլոր վայրերը, նաեւ նվագում էի, իհարկե, շատ գումար չէի վաստակում, ավելի շատ ծախսում էի, բայց գիտելիքներ ու փորձ ձեռք բերեցի: Նյու Յորքը ջազի առումով ֆանտաստիկ տեղ է, առհասարակ, իր մշակութային կյանքով էականորեն առանձնանում է: Ջազի զարգացման գործում մեծ ներդրում ունեն Փարիզն ու Ֆրանսիան առհասարակ, որտեղ շատ փառատոններ են կազմակերպվում: Չիկագոն ու Լոս Անջելեսն էլ առանձնանում են եւ ջազի պատմական վայրերից են համարվում:

- Տարբեր քաղաքներից վերադառնանք Երեւան ու մասնավորապես՝ հայկական ջազին: Ինչո՞ւ ենք մենք ջազում հաջողությունների հասնում ու հիմնականում ինչո՞ւմ ենք թերանում:

- Վերջից կսկսեմ, բնականաբար, թերություններ միշտ կան, բայց ամենակարեւորն այն է, որ դրանք շտկելու ցանկություն լինի ու հնարավորություններ ստեղծվեն: Շատ հետաքրքիր հարց է, թե ինչո՞ւ են հայերը ջազում հաջողակ, կդժվարանամ միանշանակ պատասխանել, կարծում եմ՝ մենք հետաքրքրասեր ենք ու ամեն ինչ էլ սիրում ենք փորձել: Մեր ջազի ծնունդը 20-30-ականներին Արտեմի Այվազյանի ստեղծած նվագախմբից սկսվեց, Խորհրդային Միության տարիներին բուռն վերելք ապրեց, հետո մեծ դերակատարում ունեցավ Կոնստանտին Օրբելյանը, որի հետ այն պարզապես փայլեց: Անկախ Հայաստանի համար ջազի կայացումը 3 մասի կարելի է բաժանել, ինքս 3-րդ սերնդում եմ նվագել, արդեն 4-րդն է սկսվել: Ողջունելի է, որ ջազի ինստիտուտները միշտ եղել են, այլապես նոր սերունդներ չէինք ունենա: Կարեւոր է, որ դրանք շարունակենք պահպանել, նաեւ շատ ակումբներ լինեն, որտեղ ջազ երաժիշտները նվագելու հնարավորություն կունենան: Արվեստի այդ ձեւը մեր երկրում մեկ դարից ավելի գոյություն ունի ու վատ չի ստացվել, իսկ եթե մի բան կայացած է, ուրեմն՝ պիտի պահպանվի:



- Խոսենք Ձեր շրջագայությունից, որը բավական զանգվածային է լինելու, ինչպե՞ս եք այն կազմակերպել:

- Մեկ ամսվա ընթացքում 27 համերգով շրջագայելու ենք ամբողջ Ռուսաստանում: Սկսելու ենք Սանկտ Պետերբուրգում եւ ավարտելու Խաբարովսկում։ Հունիսի 20-ից հուլիսի 20-ը ելույթ ենք ունենալու ակումբներում, համերգասրահներում, բացօթյա փառատոններում, ապա համերգի համար վերադառնալու ենք Երեւան, մեկ ամիս հանգստանալու ենք եւ օգոստոսի սկզբին 2 համերգ կազմակերպենք Կալինինգրադում: Շրջագայությունը կեզրափակենք երեւանյան ելույթով:

- Այդքան մեծ շրջագայություն նախկինո՞ւմ էլ ունեցել եք։

- Նման շրջագայություն ունեցել եմ 2005 թվականին՝ ԱՄՆ-ում. 8 ամսում պտտվել ենք 40-ից ավելի նահանգում։ Ինչպես նաեւ ունեցել եմ 8 կամ 10 քաղաքներից բաղկացած շրջագայություն։ Այս անգամ հիմնական կատարողը լինելու է բրիտանացի երգչուհի Էմմա Սմիթը, որը հայտնի է Եվրոպայի եւ Մեծ Բրիտանիայի հանդիսատեսին, իսկ երաժիշտներն ամեն հատվածում տարբեր կլինեն, բոլոր քաղաքներում ելույթ կունենանք միայն ես ու Էմման։ Որոշ քաղաքներում միասին հանդես կգանք, Տալյատի քաղաքում մեզ կմիանա իրենց պետական նվագախումբը, իսկ հաջորդ օրը կնվագակցենք Էմմային: Կալինինգրադում կկատարեմ վերջին ձայնասկավառակիս գործերը, ինձ հետ կլինեն Եվրոպայում ապրող կուբացի գործընկերներս, որոնց հետ այն ձայնագրել ենք։ Բոլորն էլ շատ տաղանդավոր ու «Գրեմմի»-ի արժանացած երաժիշտներ են։

- Սովորաբար, ո՞րն է շրջագայությունների ամենադժվար մասն ու ի՞նչ են դրանք տալիս երաժիշտներին։

- Ամենահեշտը կասեմ՝ նվագելն է (ծիծաղում է,-հեղ.): Ամենադժվարը տեղափոխություններն են ու կազմակերպչական հարցերը, մեկ էլ պետք է շատ ջուր խմել եւ քնել։ Ռեժիմը պահելու դեպքում շատ չես հոգնի, թեեւ անհնար է անքուն գիշերների ու շուտ զարթնելու արդյունքում չհոգնել։ Շատ ծանր աշխատանք է, որի ընթացքում քեզ ոչ մի ավելորդ բան թույլ տալ չես կարող, անգամ քաղաքը տեսնել չես հասցնում, ֆիզիկապես էլ չես կարող, քանի որ գրաֆիկդ խախտելու դեպքում ուղղակի չես դիմանա։ Ամբողջական պատկերն այսպիսի տեսք ունի՝ օդանավակայան, թռիչք, հյուրանոց, կարճատեւ հանգիստ, սնունդ, փորձ, համերգ ու նոր քաղաքում՝ ամեն ինչ նույնը: Անգամ ապրելու ժամանակ չի մնում, բայց որքան էլ դժվար է, երաժշտի գործն է այցելել բոլոր քաղաքներն ու մարդկանց տալ այն, ինչի կարիքն ունեն: Արվեստը մեզ կապող կարեւոր օղակներից մեկն է, առանց որի կտարանջատվենք։ Մեր աշխատանքի նպատակը մարդկանց միավորելն է, անկախ տեսակետներից՝ մեկ վայրում հավաքել ու 1,5 ժամ նրանց համար նվագել՝ մոռացնել տալով այն ամենի մասին, ինչ կատարվում է աշխարհում։

14

Սամվել Գասպարյանը

- Ձեր առօրյան բավական հագեցած է, շատ եք աշխատում ու Հայաստանից բացակայում, վերջին մեկ տարում որտե՞ղ եք հասցրել լինել։

- (Ծիծաղում է,-հեղ.) չեմ հիշի, այնքան շատ են եղել երկրները: Բնակվում եմ Հայաստանում՝ ընտանիքս ու երեխաներս այստեղ են, բայց շատ եմ ճամփորդում, տարվա մի հատվածը լինում եմ Աբու Դաբիում, այնտեղից էլ հաճախ եմ մեկնում համերգների, տարվա մեջ 15 օր պահում եմ ընտանիքիս հետ շրջագայելու համար. այս ամռանը պլանավորում ենք Եվրոպա մեկնել։ Տնից բացակայություններս իսկապես շատ են, կնոջս եմ շնորհակալ, որ դիմանում ու հասկանում է ինձ: Թիմային աշխատանք ենք իրականացնում. եթե տանն ամեն ինչ հանգիստ չլինի, ես էլ չեմ կարողանա ստեղծագործել, նա իմ թիկունքն է։ Լավ զուգընկեր ունենալը, որը կհասկանա քո գործն ու կընդունի, շատ կարեւոր է: Շաբաթվա մեջ 3 օր Աբու Դաբիում եմ դասավանդում, մնացած 4-ը՝ այստեղ լինում: Ամեն ինչ նախապես եմ պլանավորում, հիմա 2025-ի համերգներն ենք ծրագրում, օրացույցս շատ հագեցած է: Երկար տարիներ եմ այս ռիթմով ապրում, նույնիսկ հանգստի մեկնելիս 2-3 օրից հետո որեւէ ակտիվություն եմ ուզում (ծիծաղում է,-հեղ.):



- Այդքան շրջագայելու եւ տաբեր ազգերի մշակույթների հետ ծանոթանալուց հետո ի՞նչ եք հասկացել մեր մասին՝ հայերն ի՞նչ առավելություններ ունեն եւ որո՞նք կուզեիք իսպառ վերանային։

- Հարյուրից ավելի երկրում եմ եղել ու հասկացել, որ բոլորս նման ենք իրար՝ կապ չունի, թե ինչ գույնի ու տեսակի ենք, ում ենք հավատում: Հայերը շատ լավ հատկություններ ունեն, ուղղակի ինքներս մեզ թերագնահատում ենք, լավ կլիներ՝ քիչ խոսեինք ու շատ գործ անեինք, եթե դրան հասնենք, ամեն ինչ տեղը կընկնի: Ու մեկ էլ մարդիկ պիտի ավելի շատ ճանապարհորդեն, մտահորիզոնը լայնացնեն ու կարծրատիպերը կոտրեն, իհարկե, պահպանելով մեր ազգային արժեքները։ Աշխարհը շատ արագ է փոխվում, ու եթե մենք ուզում ենք դառնալ ուժեղ պետություն, պիտի ինքներս էլ այդ էվոլյուցիաներն ապրենք։ Էլի եմ շեշտում՝ ամեն ինչի հիմքում սեփական արժեքները պիտի մնան։ Տարբեր երկրներում տեսել եմ, թե ինչպես են կարողանում պահել ավանդույթները. հազարավոր քաղաքներում հայկական դպրոցներ ունենք եւ ազգային արժեքները կարեւորող բազմաթիվ ընտանիքներ։   

- Այս տարի Ձեր ձեռքբերումների, համբավի ու բարձր կատարողական արվեստի համար ընտրվել եք որպես «Գրեմմի» երաժշտական մրցանակաբաշխության գնահատող անդամ: Ի՞նչ առավելություն ու ձեռքբերում էր դա Ձեզ համար:

- Առավելությունն այն է, որ կարող եմ իմ ստեղծագործություններն առանց որեւէ մեկի միջնորդության քվեարկության առաջադրել, կարեւոր է նաեւ այդ համայնքի հետ կապը պահպանելն ու ծանոթությունների հաստատումը, մրցանակաբաշխությանը մասնակցությունն ու մրցանակ ստանալը: Բայց, բնականաբար, դա աշխարհի վերջը չէ. շատ լավ երաժիշտներ կան, որոնք «Գրեմմի» չեն էլ ստացել, շատերն էլ անարժան կերպով ունեն։ Առաջնայինը հանրության սերը վայելելն է, ինքդ քո նկատմամբ ազնիվ լինելն ու քեզ չխաբելը, եթե դա ստացվի, ունկնդիրներն էլ քեզ կհավատան։ Այսօրվա տեխնոլոգիաների խայծին պետք չի տրվել, այն օգնում է շատ արագ հայտնի դառնալ ու շուտ էլ մարել, էականը գործի մեջ վարպետանալն է, իսկ հայտնիությունը ժամանակի ընթացքում կգա, պիտի համբերատար լինես ու սիրես քո աշխատանքը։ Եթե նվիրյալ չլինես, ոչինչ էլ չի ստացվի, բոլոր մասնագիտությունների հիմքում էլ այս սկզբունքն է։ Իրականում ամեն ինչ շատ պարզ է, բայց մարդիկ բարդացնելու սովորություն ունեն՝ բարդ գրքեր են կարդում, բարդ տեղեր գնում, որ ամեն ինչ հասկանան: Բոլոր կարեւոր կենսական սկզբունքներն են պարզ։

14

Սամվել Գասպարյանը

- Որո՞նք են ճանապարհից չշեղվելու ու ինքներդ Ձեզ հավատարիմ մնալու այդ կարեւոր սկզբունքները։

- Ամենակարեւոր ձեռքբերումը լավ մարդ լինելն է՝ անկախ մասնագիտությունից, դեմքի գույնից ու ապրելու վայրից: Պիտի սիրես մարդկանց, բնությունը, արեւը, ջուրը, կենդանիներին, անես քո սիրելի գործը, ժպտաս դիմացինին։ Ասում էի, չէ՞, բոլորն էլ հասարակ բաներ են, բայց շատ կարեւոր, դրանց համար ոչ գումար է պետք, ոչ էլ Հարվարդի համալսարանի դիպլոմ, ցանկությունը բավական է։ Պիտի պետքական լինես ինքդ քեզ, ընտանիքիդ, միջավայրիդ, երկրիդ ու աշխարհին: Նախ պետք է ինքդ քեզ գտնես, ներդաշնակ լինես քո անձի հետ, ու այդ դեպքում ամեն ինչ էլ կստացվի։ Եթե  կռիվներ ունես քեզ հետ, առաջին հերթին դրանք պիտի լուծես:

- Ձեր կարծիքով՝ որո՞նք են երբեւէ գրված համաշխարհային լավագույն երաժշտական գործերը:

- Բարդ հարց եք տալիս, շատ-շատ են դրանք։ Առաջինը կնշեմ Ռախմանինովի դաշնամուրի երկրորդ կոնցերտը, երեւի թե միլիոն անգամ լսել եմ ու դեռ շարունակում եմ վայելել: Ինքնաթիռում միշտ դասական եմ ունկնդրում, եւ Ռախմանինովն ինձ համար մի ուրիշ աշխարհ է։ Ջազայիններից Ջոն Քոլթրեյնի «Giant Steps»-ը շատ հետաքրքիր երաժշտական կառուցվածք ունի եւ քննության նման մի բան է. ովքեր կարողանում են այն նվագել, նշանակում է՝ գործից հասկանում են։ Ապացուցողական գործ է՝ շատ բարդ է նվագել, բայց ամեն ինչ էլ կարելի է սովորել: Համարում եմ, եթե ինձնից առաջ բազմաթիվ մարդիկ հաջողել են, ուրեմն՝ ես էլ կկարողանամ: 3-րդը Արամ Խաչատրյանի «Դիմակահանդեսը» կառանձնացնեմ:

- Իսկ միայն հայկականների՞ց:

- Էլի Արամ Խաչատրյան, իհարկե, «Սուսերով պարը»։ Հիմնականում Խաչատրյանի մեծ ստեղծագործությունները գիտենք, բայց դաշնամուրային այնքան ստեղծագործություններ ունի եւ բոլորն էլ ֆանտաստիկ են. վատ գործ չունի: Մյուսը «Ալմաստ» օպերան է՝ Սպենդիարյանի եւ Թումանյանի մասնակցությամբ: Հիասքանչ ազգային երաժշտական հարստություն ունենք, նաեւ՝ Կոմիտաս։ Դեռ չբացահայտված այնքան գանձեր կան, դրանք ճանաչելի դարձնելու ուղղությամբ պիտի աշխատենք։ Դա է մեր գենն ու ինքնաճանաչողությունը, պարտավոր ենք հասանելի դարձնել աշխարհին։  

- Մեծ երաժիշտներից ո՞ւմ կուզեիք հանդիպել եւ ի՞նչ գաղտնիք իմանալ նրանցից։

- (Ծիծաղում է,-հեղ.), 21-րդ դարի յուրօրինակ դաշնակահարներից Քեյթ Ջառետին կուզեի հանդիպել, նրան տեսնելու առիթ չի ընձեռվել, որովհետեւ առողջական այնքան էլ լավ վիճակում չէ։ Ջառետին կուզեի հարցնել, թե ի՞նչ է հետը կատարվում, երբ համերգների ժամանակ 1,5-2 ժամ կարողանում է իմպրովիզ անել։ Իհարկե, գիտեմ, որ Գյուրջիեւի փիլիսոփայության սիրահար է ու այն բավական լավ ուսումնասիրել է, բայց կուզեի՝ ինքն ամեն ինչ բացատրեր, սեփական մոտեցման մասին անձամբ իրենից լսեի։ Նաեւ շատ կուզեի տեսնել Միշել Պետրուչիանիին, որը, ցավոք, մահացել է, նաեւ սաքսոֆոնահար Մայքլ Բրեքերին, նա էլ ողջ չէ, ֆանտաստիկ երաժիշտ էր, որը շատ շուտ կյանքից հեռացավ։ Բայց շատերի հետ էլ հասցրել եմ հանդիպել. Չիկ Կորեայի հետ՝ նույնիսկ շատ անգամներ, առաջինը Երեւանում ջազ համերգի ժամանակ էր, մի քանի անգամ՝ Լոս Անջելեսում եւ Նյու Յորքում: Հանդիպել եմ նաեւ Դանիլո Պերեսին, վերջերս նվագեցի Ռիչարդ Գալիանոյի հետ, որն իմ ցուցակում էր. Ֆիլարհմոնիկում միասին ելույթի շնորհիվ ֆանտաստիկ զգացողություններ ունեցա: Հոյակապ անձնավորություն է, կարծում եմ՝ բոլոր բարձրակարգ երաժիշտներն էլ լավ մարդիկ են, որովհետեւ էլ ապացուցելու ոչինչ չունեն: Եթե նրանց էլ նույն հարցը տայիք, էլի կասեին՝ սիրում են արեւ, բնություն, մարդկանց, կենդանիների, իրենց ընտանիքը:

14

Սամվել Գասպարյանը

- Ի՞նչ է ընկած երաժշտության ու կյանքի սահմանագծին:

- Երկուսն էլ նույն բանն են՝ միավորված իրար հետ։ Ինչպե՞ս կարող են առանց իրար լինել, կյանքն առանց երաժշտության ու հակառակը չի լինում: Եթե նորից ծնվեի, էլի նույն աշխատանքով կզբաղվեի, քանի որ գտել եմ ինձ երաժշտության մեջ։ Երաժշտությունը կյանք է, կյանքն էլ՝ երաժշտություն: Մենք ֆիզիկապես ու հոգեպես պետք է ողջ լինենք, որ ստեղծագործենք, նաեւ պիտի ստեղծագործենք, որ ողջ մնանք:

Զրույցը՝ Հասմիկ Բաբայանի
Լուսանկարները՝ Ագապե Գրիգորյանի
BRAVO.am