«Դասական» Հայաստանը, որ տեսանկարահանում է HD Studio Armenia-ն

«HD Studio Armenia» հեռուստաստուդիան մշակութային տեսաարտադրանքի բացառիկ առաջատարն է Հայաստանում։ Բավական է ասել, որ գործունեության 7 տարիների ընթացքում ստուդիան շուրջ 600 ժամ զուտ երաժշտական արտադրանք է թողարկել՝ ֆիլմեր, համերգներ, փառատոններ եւ այլն։ Այսօր ստուդիայի ծառայությանն արդեն դիմում են ոչ միայն հայաստանյան, այլեւ օտարերկրյա կազմակերպությունները։ «HD Studio Armenia»-ի հիմանդիր եւ պրոդյուսեր Կարեն Խաչատրյանի հետ BRAVO.am-ը զրուցել է հաջողության ճանապարհի, ապագայի տեսլականի եւ զարգացման խոչընդոտների մասին։

- Կարեն, այսօր Ձեր ընկերության նկարահանած ֆիլմերը, համերգները ցուցադրում են Եվրոպայի առաջատար մշակութային հեռուստաալիքները: Որքա՞ն տեւեց այդ վերելքը՝ անհայտ հեռուստաստուդիայից մինչեւ առաջատար:

Մի քանի տարի է արդեն՝ մեր տեղական մշակութային արտադրանքը ցուցադրվում է «Մեցցո», «Մեդիչի», «Եվրոնյուզ» ալիքներով: Ավելի ճիշտ կլինի ասել, որ այդ մշակութային առցանց հեռուստաալիքները հասանելի դարձան մեզ, կամ մեր հայկական մշակույթը հասանելի դարձավ միջազգային հանդիսատեսին:

18

Չգիտեմ՝ իրականում դա վերելք է, թե ոչ, բայց նպատակ էր, որը ես եւ գործընկերներս դրեցինք մեր առաջ եւ մի քանի տարում իրագործեցինք: Երեւի ինքներդ էլ պատկերացնում եք, որ հատկապես մեր տարածաշրջանից դա դյուրին գործ չէ, նաեւ եվրոպական հեռուստադիտողի նախ բովանդակային, հետո տեխնիկական պահանջները բավարարելը բավական բարդ է:

Համեստություն չեմ անի. դասական երաժշտության ժանրում, այո, Հայաստանում մենք առաջատարն ենք: Համենայն դեպս, ես չգիտեմ մասնավոր մեկ այլ արտադրող, որ մեր չափ փորձ ու արխիվ ունենա նախորդ 7 տարիների ընթացքում: Մասնավոր մի խոսակցության ժամանակ հեռուստաընկերություններից մեկի բարձրաստիճան պաշտոնյան խոստովանեց, որ չեն գնում համերգներ նկարելու, որովհետեւ, անկեղծ ասած, որ գնան էլ, լավ չեն կարող նկարել:

- Որո՞նք էին գլխավոր խոչընդոտներն այդ ճանապարհին:

- Գլխավոր խոչընդոտն ինֆորմացիայի, ուսման եւ մասնագետների պակասն էր: Դասական երաժշտության համերգ նկարահանելը հատուկ մոտեցում եւ գիտելիք է պահանջում, որը մենք սովորելու եւ ուսումնասիրելու կարիք ունեինք: Տեխնիկայի պակաս էլ կար, բայց դա ներդրումների շնորհիվ լուծվեց, հետո եկավ գրագետ նկարելու անհրաժեշտությունը: Թիմի նորեկներին նախ սովորեցնում էի նվագախմբի գործիքների անունները, հետո նոր բուն աշխատանքին էի ծանոթացնում:

- Դուք աշխատել եւ աշխատում եք Հայաստանի առաջատար երաժիշտների եւ նվագախմբերի հետ: Ի՞նչ կարծիք է ձեւավորվել մեր դասական երաժշտության ասպարեզի մասին: Հատկապես ո՞ւմ հետ է հեշտ եւ հաճելի աշխատել, ո՞վ ունի ամենաբարդ բնավորությունը:

- Դասական երաժիշտների հարցում մեր բախտը բերել է. ունենք տաղանդավոր երաժիշտներ, փայլուն խմբեր եւ երիտասարդ հանդիսատես: Գործի բերումով շատ ենք նկարում արտասահմանցի երաժիշտների հարցազրույցները, շատերն աշխարհահռչակ երաժիշտեր են եւ, կարծես կարմիր թելի նման, բոլորը խոսում են երիտասարդ հանդիսատեսի մասին, ինչը բերում է որակ, որովհետեւ երիտասարդ հանդիսատեսին դժվար է գոհացնել:

18

Մենք երջանիկ ենք, որովհետեւ մեր երկրում գործում են դասական երաժշտության երեք մեծ եւ մի քանի փոքր նվագախմբեր: Նրանք բոլորն էլ ունեն իրենց տեղն ու դերը մեր մշակութային կյանքում, բայց չեմ կարող չառանձնացնել Հայաստանի պետական սիմֆոնիկ նվագախումբը, որը վերջին տարիներին, ավելի ճիշտ՝ ստեղծման օրից փորձում է հայ երաժշտությունը հասցնել միջազգային հանդիսատեսին: Դրա համար հատկապես Սերգեյ Սմբատյանը շատ է աշխատում: Ինձ համար հուզիչ մի դրվագ եղավ Համբուրգի Էլբֆիլհարմոնիայում, երբ Սիմֆոնիկի հետ գնացել էի իրենց համերգը նկարահանելու: Նվագեցին Արամ Խաչատրյանի հայտնի ստեղծագործությունը, եւ հանդիսատեսի ծափահարությունները ցնցեցին ինձ. հասկացա այդ ու նմանատիպ այլ համերգների կարեւորությունը: Հետո արդեն Լոնդոն, Բեռլին, Պրահա, Վիեննա եւ այլուր, եւ ոչ միայն Խաչատրյան. նրանք հնչեցնում են Տերտերյան, Ջոն Տեր-Թադեւոսյան, Կանաչյան..: Մենք դասական հարուստ երաժշտություն ունենք, որին, կարծում եմ, նույնիսկ մեր հանդիսատեսը ծանոթ չէ:

Բոլորի հետ էլ հեշտ է աշխատել, երբ հասկանում ես, թե ինչ է պետք անել: Հիշում եմ՝ առաջին անգամ, երբ նկարահանեցի Ազգային ֆիլհարմոնիկի համերգներից մեկը, տեսագրությունը հանձնելուց հետո անհամբեր սպասում էի մաեստրո Թոփչյանի կարծիքին: Թեեւ արդեն բավական փորձառու էի եւ համոզված, որ լավ է ստացվել, այնուամենայնիվ, հուզմունք կար: Իհարկե, այդպես էլ չստացա այդ պատասխանը, բայց երբ շարունակեցին ինձ հետ աշխատել, արդեն պարզ էր, որ քննությունը հանձնել ենք:



Կոմիտասի անվան կամերային երաժշտության կենտրոնի հետ ենք բազմաթիվ նախագծեր նկարահանել, որոնցից կառանձնացնեմ «4 դաշնամուրը»՝ մաեստրո Վահան Մարտիրոսյանի գլխավորությամբ: Շատ հետաքրքիր նախագիծ էր:



Օպերային թատրոնի գեղարվեստական ղեկավար, մաեստրո Օրբելյանին շուրջ երեք տարում եմ կարողացել համոզել, որ մեզ վստահեն օպերային ներկայացումների նկարահնումները, եւ վերջապես ուղիղ եթերով հեռարձակեցինք Խաչատրյանի հոբելյանին նվիրված բալետի փառատոնը. երեք հրաշալի բալետ նկարահանեցինք՝ «Գայանե», «Դիմակահանդես», «Սպարտակ», որոնք, կարծում եմ, իրենց ուրույն տեղը կունենան արխիվում, հիմա էլ ժամանակ առ ժամանակ ցուցադրվում են:



պերային արվեստում նոր աստղեր ունենք, որոնք աշխարհի բեմեր են գրավում: Մաեստրո Օրբելյանը մեծ նշանակություն է տալիս այդ հանգամանքին՝ դրսում ճանաչում ձեռք բերած արտիստներին բերելով Հայաստան, նաեւ մեր արտիստների համար հյուրախաղեր, համագործակցություններ է կազմակերպում արտերկրյա օպերային թատրոնների հետ: Այդպիսի մի համերգ նկարահանեցինք՝ աշխարհահռչակ օպերային երգչուհի Հասմիկ Գրիգորյանի մասնակցությամբ:



Իհարկե, Սմբատյանի հետ մի քիչ այլ են մեր հարաբերությունները. երեւի նախ նպաստել է հասակակիցներ լինելը, հետո մեր նպատակները կարծես համընկել են: Չեմ կարող չնշել իր անսպառ ցանկությունն՝ անընդհատ համերգներ նկարահանելու եւ միջազգային տարբեր հեռուստաալիքներին առաջարկելու: Նորը փնտրելու, քննարկելու, առաջարկելու արդյունքում մենք միասին լավ հաջողություններ ենք գրանցում: Մեր համատեղ առաջին լուրջ աշխատանքը, եթե չեմ սխալվում, 2013 թվականին էր. Արամ Խաչատրյանի անվան միջազգային առաջին փառատոնի բացման համերգն էր, Սերգեյի հետ բանավոր պայմանավորվածության եկանք, որ սկսում ենք հեռարձակել: Լավ հիշում եմ՝ նվագում էին դիջեյի հետ, բոլորս հուզված էինք. առաջին անգամ առցանց դասական համերգ էինք հեռարձակում, այսօրվա նման չէր, որ բոլորի հեռախոսները կարողանային ուղիղ եթեր ապահովել, տեխնիկան նոր էր, անծանոթ, բայց հաջողվեց, ու դրանից հետո ուղիղ հեռարձակման առիթը բաց չէին թողնում: Շատ երկար ճանապարհ ենք անցել Սերգեյի հետ, երբեք չենք վիճել: Մալթայի դասական երաժշտության միջազգային փառատոնի նկարահանումն ամբողջությամբ իրականացնելու համար Հայաստանից հրավիրվել էր մեր նկարահանող խումբը:



- Ինչպիսի՞ հեռանկարներ եք տեսնում դասական երաժշտության համար Հայաստանում: Ի՞նչ կարելի է անել, որպեսզի երիտասարդությունը սիրի այն, գնա համերգների, դիտի ու լսի տանը:

- Ունենք երիտասարդություն, որը նվագում է դասական երաժշտություն, եւ ունենք երիտասարդություն, որը սիրում եւ հաճախում է դասական համերգների, բայց այլ հարց է, թե որքան զանգվածային է դասական երաժշտությունը Հայաստանում: Կարծում եմ՝ ոչ մի երկրում որակյալ դասականը զանգվածային չէ, եթե նոր սերունդների հետ չեն աշխատում, բայց հուրախություն մեզ՝ պետք է նշեմ, որ մեր երկրում կան հրաշալի նախաձեռնություններ, օրինակ, Կոմիտասի թանգարան-ինստիտուտը կազմակերպում է դասական համերգներ մանուկների համար. շատ սիրուն ու հաճելի մթնոլորտում են անցնում այդ համերգները, կամ նույն կառույցը կազմակերպում է օրորոցային երգերի ուսուցման ծրագրեր, որոնց մեծ թվով երիտասարդներ են մասնակցում:

Նորից պետք է խոսեմ Սերգեյի մասին, որի առաջարկով արդեն երկրորդ տարին է՝ Երեւանի ավագ դպրոցների աշակերտների համար կազմակերպվում են դասական երաժշտության դասաժամեր, եւ վերջում աշակերտներին բաժանվում են հաջորդ համերգի տոմսերը, որոնց նրանք սիրով են այցելում: Ճիշտ է՝ դասընթացները դեռ միայն Երեւանի դպրոցների համար են, բայց լիահույս եմ որ մեր ԿԳՍՄ նախարարության օգնությամբ այն նաեւ հասանելի կլինի մարզային դպրոցներին: Հրաշալի նախագիծ էր նաեւ «Անկախության սերունդը», որի մասին վավերագրական ֆիլմ նկարահանեցինք:



Թող ներեն մեր մյուս գործիչները, որոնք միգուցե ունեն ուսումնական նախագծեր, բայց ես չգիտեմ դրանց մասին, երեւի դա իմ բացթողումն է, կամ զբաղվածության պատճառով չեմ նկատել:

- Արդյոք արտասահմանում Հայաստանն ընկալվո՞ւմ է որպես մշակութային, երաժշտական երկիր: Ի՞նչ են ասում ձեր օտարերկրյա գործընկերները, երբ իմանում են, որ Հայաստանից եք:

- Կարծում եմ՝ այո: Մենք մեր փոքր, բայց ուրույն տեղն ունենք համաշխարհային մշակութային քարտեզի վրա: Եթե խոսքը միայն դասական երաժշտության մասին է, ապա Արամ Խաչատրյանին հաստատ ճանաչում են: Մենք ունենք շատ երիտասարդ ու տաղանդավոր երաժիշտներ, որոնք առաջատար դիրքերում են միջազգային դասական ասպարեզում՝ Սերգեյ Խաչատրյան, Նարեկ Հախնազարյան, Հայկ Մելիքյան շատերը կան:



Մի անգամ մի խոսակցության ժամանակ իմացա, որ եթե հավաքեն Գերմանիայի բոլոր նվագախմբերում նվագող հայ երաժիշտներին, ապա մի ամբողջ նվագախումբ կհավաքվի. սա խոսում է մեր բարձր մշակույթի մասին, բայց մեզ մշակույթի ոլորտում աշխատող լավ մենեջերներ են պետք, գործակալներ, որպեսզի մեր արտիստների ստեղծածը հնարավոր լինի վաճառել արտասահմանում եւ նույնիսկ Հայաստանում:

- Ո՞րն է գլխավոր տարբերությունը հայ եւ արտասահմանցի պրոֆեսիոնալ արտիստների միջեւ:

- Ինձ համար չկա տարբերություն, համենայն դեպս, ես չեմ զգացել. բոլորն էլ ունեն իրենց հավակնությունները:

- Իրատեսակա՞ն է արդյոք Հայաստանում մշակութային հեռուստաալիքի ստեղծումը: Ձեր կարծիքով, կվայելի՞ այն մասսայականություն, թե՞ ոչ:

- Եթե այս հարցին պատասխանելու լինեի մինչ այս համաճարակը, միգուցե ասեի՝ այո, բայց հիմա արդեն կարծում եմ՝ դրա կարիքը չկա, որովհետեւ ցանկացած մարդ արդեն ե՛ւ հեռուստատեսություն է, ե՛ւ լրատվամիջոց: Այս շրջանում շատ ակտիվ հետեւում եմ հայաստանյան մշակութային օջախների առցանց աշխատանքին, տեսեք՝ ինչ է կատարվում. լավ մասնագետներ ունեցող կառույցները հազարավոր դիտումներ ունեն: Գրագետ աշխատանքի շնորհիվ նրանք կարող են նույնիսկ միջազգային շուկա դուրս գալ, բայց կան շատերը, որոնք նույնիսկ հեռախոսով նկարահանումներ չունեն, չնայած՝ կտրականապես դեմ եմ այն երեւույթին, երբ մարդիկ գնում են համերգ կամ ներկայացում դիտելու, բայց հեռախոսով առցանց հեռարձակում են միջոցառումը՝ արժեզրկելով ամեն ինչ: Բայց լինում է, որ հենց կազմակերպիչներն են իրենց սիրելի խմբի ներկայացումը կամ համերգը փչացնում՝ հեռախոսով նկարահանելով. դա նույնն է, թե հեռախոսով նկարած ֆուտբոլ նայեք եւ ամենակարեւոր պահին չտեսնեք ամենագեղեցիկ գոլը:

Այդպիսի նպատակ ունեցել ենք դեռ տարիներ առաջ, բայց ինչ-ինչ պատճառներով չենք իրականացրել, կարծում եմ՝ մի օր նորից կանդրադառնանք դրան եւ կորոշենք չանել:

- Չնայած կորոնավիրուսի համավարակին, ձեր ակտիվ գործունեությունը շարունակվում է: Ինչի՞ վրա եք աշխատում այժմ, ի՞նչ նախագծեր, պլաններ կան:

- Մինչ կորոնավիրուսի տարածումը, համաշխարհային երաժշտական պորտալից շուրջ 300 մաստեր-կլասի մոնտաժման պատվեր ստացանք: Դրանք շատ հայտնի երաժիշների անցկացրած դասախոսություններ են շատ հայտնի փառատոնների ժամանակ: Հիմա դրանցով ենք զբաղված, նաեւ նախկինում նկարահանած մի քանի նախագծի հետարտադրական աշխատանքներն ենք անում: Չեմ դժգոհում, աշխատանք կա: Բայց ինձ ուրախացնում են մեր նկարահանվող եւ նկարահանվելիք համերգները. մի քանի օր առաջ ուղիղ հեռարձակեցինք դաշնակահար Հայկ Մելիքյանի մենահամերգը, օրերս նկարահանել ենք Զազի միջազգային օրվան նվիրված միջոցառում, իհարկե, բոլոր պարագաներում պահպանում ենք սոցիալական հեռավորությունը եւ բոլոր կանոնները, որոնք առկա են այս օրերին:







Հիմա հետարտադրական փուլում է հունվարի վերջին իսպանական «ԴակԱպ» ընկերության հետ համատեղ նկարահանած Միշա Մայսկիի մենահամերգը, որը բացառապես առցանց հանդիսատեսի համար է: Մայսկին հայտնի է Բախի իր կատարումներով:

Ավելի շատ ափսոսում եմ այն չկատարված աշխատանքների համար, որոնք պլանավորել էինք այս տարի՝ Զալցբուրգում, Աթենքում, Մոսկվայում: Ինձ համար բաղձալի Վերբյեի փառատոնի շրջանակում պետք է նկարահանեինք համաշխարհային ճանաչում ունեցող երաժիշտների դասախոսությունները: «ԴակԱպ»-ի հետ համագործակցության շնորհիվ միջազգային նոր շատ պայմանագրեր ունեինք, որոնք առկախվել են, բայց լիահույս եմ, որ համաճարակի ավարտին համագործակցությունը կշարունակվի, որովհետեւ դասական երաժշտության բնագավառը ֆինանսական մեծ աջակցություն է ստանում իրենց կառավարություններից:

- Ի՞նչ եք կարծում, կազդի՞ այս համավարակը երաժշտության, հեռուստատեսության ասպարեզների վրա, եւ եթե այո, ապա ինչպես:

- Արդեն ազդել է. մենք ութ տարի շարունակ նկարահանել ենք միջոցառումներ, որոնք երբեք չէին հեռարձակվել կամ հեռարձակվել էին մեկ անգամ, եւ վերջ: Դրանք համերգներ են, ներկայացումներ, ֆիլմեր: Արդեն մեկ կամ մեկուկես ամիս շատ ուշադիր հետեւում եմ, թե որ նյութը որքան դիտում ունի, որովհետեւ դա ամենալավ հնարավորությունն է՝ ստուգել, թե որքան պահանջարկ ունի տվյալ նվագախումբը, արտիստը, թատրոնը: Համոզված եմ, որ նրանք էլ են հետեւում իրենց արդյունքներին, եւ համզված եմ, որ հետեւություններ անում են եւ ապագայում միջոցառումներ կազմակերպելիս ավելի ուշադիր ու խստապահանջ կլինեն նկարահանման նկատմամբ: Վերջերս մի գրառմամբ անդրադարձել էի այդ հարցին, որ շատ վիրավորական է, երբ պատվիրատուն գումար խնայելու պատճառաբանությամբ լուսավորության եւ ձայնի որակի պահանջները մեղմացնում է՝ ուշադրություն դարձնելով միայն տեսախցիկների քանակին: Ախր մենք տեսախցիկ վաճառող չենք, մենք մատուցում ենք ծառայություն, որի մեջ ներառված է ե՛ւ ռեժիսուրա, ե՛ւ օպերատորական լավ աշխատանք, ե՛ւ մեծ փորձ, դրա համար վերջնական արդյունքը մեզ դուր է գալիս: Աստված չանի՝ մյուս անգամ, երբ նորից կարիք լինի տանը մնալ ու առցանց նյութեր նայել, պարզ ճակատով ցուցադրելու նյութ ունենան, այլ ոչ թե հեռախոսով նկարահանումներ:

Զրուցեց Դավիթ Ալավերդյանը
Լուսանկարները՝ Կարեն Խաչատրյանի արխիվից
BRAVO.am

Արթուրո Սանդովալ եւ Հայաստանի պետական ջազ նվագախումբ 



Մաքսիմ Վենգերով եւ Հայաստանի պետական սիմֆոնիկ նվագախումբ



Զոն Մալկովիչ եւ Հայաստանի պետական սիմֆոնիկ նվագախումբ