«Քո մեջ մի բան կա, որ զարմացնում ու նյարդայնացնում է ինձ». Արշոյի եւ Արամի դիալոգը

Արվեստի մարդիկ՝ իրար լավ ճանաչող ու տարիներով ընկերություն անող, կամ էլ շփվելու առիթ գրեթե չունեցած, BRAVO.am-ի նախաձեռնությամբ այսուհետ նստելու են միմյանց առջեւ եւ իրար հարցախույզ են անելու: Առաջին զրույցը չեն մերժել ու իրար տարբեր հարցեր են տվել Կամերային թատրոնի եւ կինոյի ռեժիսոր Արշո Հարությունյանն ու դերասան, ռադիոհաղորդավար Արամ Կարախանյանը:

Արշո. Միասին երկար ճանապարհ ենք անցել, տարբեր փորձությունների մեջ եղել, իմ ընկերն ես ու քո առաջ նաեւ հաշվետու եմ։ Բայց քո մեջ մի բան կա, որ զարմացնում ու նյարդայնացնում է ինձ. երբ նոր դեր եմ առաջարկում, ուսերդ կախում ես ու սկսում մտածել՝ արդյոք կկարողանաս։ Արամ, չեմ գովում, բայց ուսանողական տարիներից ճանաչում եմ ու անթաքույց հիացել եմ քեզնով, ուրիշ ես ու հետաքրքիր ինձ համար։ Ո՞րն է այդ խանգարող հանգամանքը, որ կասկած է առաջացնում քո մեջ: Ի վերջո, ճանապարհ ես անցել, կայացած ես ու ձախողումներ չես ունեցել: Հասկացա՞ր հարցս (ծիծաղում ենք,-հեղ.)։

Արամ. Հարցն այն չէ, թե ձախողումն ինչպես կընդունվի մարդկանց կողմից։ Որոշ դերեր այն հագուստի նման են, որ ես չեմ հագնում ու դրանով փողոց դուրս չեմ գալիս, քանի որ այդքան համարձակ չեմ։ Ամեն դեր չէ, որ կարող եմ խաղալ, օրինակ՝ Ջեյմս Բոնդ լինել, կտրուկ բացել մեքենայի դուռը, զենք հանել ու սկսել կրակել։

18

Արշո. (Ծիծաղում է,-հեղ.): Բայց ֆիլմում նման բան արել ես ու շատ յուրահատուկ է ստացվել։

Արամ. Այո՜, բայց դա ջանքեր է պահանջել ինձնից։ Երբ իմ մասին ասում են՝ շատ տաղանդավոր եմ, ես հո գիտեմ իմ թերությունները, դրա համար էլ ավելի եմ բարդույթավորվում։ Որովհետեւ պրոֆեսիոնալն իրեն ամեն ամպլուայում պետք է կարողանա դրսեւորել, իսկ իմ դեպքում արհեստական կստացվի ինտոնացիան, ձայնը, հայացքը։  

Արշո.  Խելքը գլխին ցանկացած ստեղծագործող պրոֆեսիոնալ տագնապներ է ունենում: Յուրաքանչյուրս էլ կասկածներ ունենք, ինչը նորմալ է։ Ամեն անգամ բեմ դուրս գալիս ի՜նչ վախեր ու սրտի աշխատանք ենք ունենում, բայց ամեն ռեժիսոր չէ, որ կկարողանա քեզ խորապես հասկանալ, կլինեն այնպիսիններն էլ, որ ուսիդ կթփթփացնեն ու կասեն. «Արամ ջան, ես քեզ կօգնեմ»:

Արամ. Ես ռեժիսորից հենց այդպիսի պատասխան էլ սպասում եմ. «Ես քեզ կօգնեմ»: Այդկերպ պատասխանատվության կեսը նրա ուսերին եմ դնում, որպեսզի քեզ նույն ամպլուայում չօգտագործի, ինչպես դերասանների հետ վարվում են տասնյակ տարիներով։ Ինձ համար կարեւոր է, որ ռեժիսորը պատրաստ լինի ընդունել իմ տեսակետն ու սկսի հետս աշխատել։ Այն դերասաններից եմ, որ կերպարը երկար եմ նստեցնում իմ մեջ ու փորձում զգալ ամեն բառի համը, ինչն ինձ օգնում է ազատ լինել։

Արշո. Ես մեր դերասաններից շատ խիստ պահանջում եմ ներկայացումից առաջ անպայման մտնել բեմ, իրար նայել, որեւէ փոքր տեսարան խաղալ ու միմյանց էներգիան զգալ, ռեկվիզիտին դիպչել:  

Արամ. Դա շատ ճիշտ է, նույնն էլ մենք էինք անում «Սանսեթ բուլվար» մյուզիքլի ժամանակ։ Միասին հաց էինք ուտում, փորձ անում, նվագախմբի հետ որոշ տեսարաններ փորձելուց հետո անպայման միասին բեմի վրա էինք հայտնվում եւ մոտ 1,5 ժամ նորից երգերի վրա աշխատում:

Արշո. Դերասաներ կան, որ գալիս են թատրոն, զգեստափոխվում եւ դերասանական սենյակում նստելուց հետո միանգամից մտնում բեմ։ Չեմ պատկերացնում՝ ինչպես է հնարավոր բեմ չմտնել, չքայլել այնտեղ ու չզգալ երեկվա հանդիսատեսի շունչը։ Իրականում բեմն այնքան խանդոտ է եւ բացի այդ էլ, էներգետիկ տարբեր գոտիներ ունի՝ դրական էներգիայի կուտակումով, որը սխալ է միանգամից ներկայացման ժամանակ զգալ։ Պետք է տարածության հետ ինտիմ հարաբերության մեջ մտնել, այն քոնը դարձնել։

Արամ. Հասկանում եմ, որ ռեժիսորի ուղեղն այլ կերպ է դասավորված, ու երբ հրավիրում են փորձերը նայելու ու ինձ կես գործ են ցույց տալիս, շատ հնարքներ չեմ նկատում, ճնշվում եմ ու ինձ թույլ չեմ տալիս կարծիք արտահայտել։ Իմ ներկայությունն այդ դեպքում խանգարում է, դրա համար էլ հանձնումներին չեմ գնում:

18

Արշո. Իսկ դա ի՞նձ էր վերաբերում (ծիծաղում ենք,-հեղ.)։

Արամ. Չէ, բայց մոտենում եմ քեզ, դրա համար էլ քեզ ռեժիսուրայից հարցեր տալ չեմ կարող, որովհետեւ դրանից ոչինչ չեմ հասկանում։

Արշո. Անկեղծ պիտի ասեմ, որպես ռեժիսոր՝ քեզ հետ աշխատելիս գերագույն հաճույք եմ ստացել: Հիշո՞ւմ ես՝ «Հանդիպման վայրը» նկարելիս ինչպես միանգամից կարիճի մասին մենախոսություն հորինեցիր։ Զգում էինք, որ կերպարիդ ինչ-որ բան պակասում է, ու այդ տեքստով ամբողջացրիր նրան։ Խորապես հարգում եմ քո այդ որակները, ու այնպես չէ՝ ընկերս ես, դրա համար եմ գովում։ Այդքան մանրակրկիտ ու լավ ես ճանաչում կերպարիդ ողնաշարն ու ուրիշի բնությունն այդքան օրգանական զգում, ինչով էլ հիացնում ես ինձ։      

Արամ. Չգիտեմ՝ ինչով ես հիանում, որովհետեւ ես էլ քեզ բացատրում եմ, որ ամբողջը դու ես արել, քանի որ դա կախված է դերասանի հետ ռեժիսորի աշխատանքից։ Հրահրեցիր, որ այդ հատվածում փոքրիկ մենախոսություն է պետք։ Ես ամբողջությամբ տրվում եմ դերին, բայց դու պիտի ինձնից կարողանաս ստանալ այն, ինչ ուզում ես։ Իմ շունչը, հոգին, սիրտն ու բնավորությունը յուրացնում ես ու դարձնում քո պահանջածի պես։

Արշո. Ռեժիսորը ներկայացման կամ կինոյի հեղինակն է, իսկ դերասանն ու ռեժիսորը՝ յուրաքանչյուր դերի համահեղինակը, ուրիշ դերասան դա այլ կերպ կխաղար, ու լրիվ այլ գործ կստացվեր։ Երանի այն դերասանին, ով այդքան մանրակրկիտ ու պատասխանատու է մոտենում հարցին։ Ինձ համար կարեւորն այն է, որ քեզ ճիշտ մոտիվացնեմ, որպեսզի հասկանա՝ քո դերն է։ Դրանից հետո քեզ հետ աշխատելն այնքան հեշտ է, բացառությամբ՝ հայերեն լեզվի, ու հակառակի պես քեզ միշտ երկար մենախոսություններ են բաժին ընկնում։  

Արամ. Երեկ «Art փսիխոզ»-ի ժամանակ շունչս համարյա կտրվում էր. չհասկացա, թե ինչու օդը չհերիքեց, վատացել էի ու հասկացա՝ պետք է նստեմ, ու ինձ թվաց՝ Բաբկենն (Բաբկեն Չոբանյանը,-հեղ.) էլ նույնն ասաց։

Արշո. Որովհետեւ երկարաշունչ ու տեմպով մենախոսությունը հնարավոր չէ հանգիստ պատմել, իսկ դու դա անում ես շատ էմոցիոնալ ու նյարդով։ Քո կերպարը սեփականից  բացի, ապրում է նաեւ բոլորի խնդիրներով, ու դու այդ դերը ֆանտաստիկ ես խաղում, բնական ու հրաշալի։

Արամ. Այդ դերում չափազանց շատ էներգիա եմ ծախսում, այդ մասին էլի ենք խոսել, բայց այդպես էլ չհաղթահարեցի։ Տեսել եմ, թե վարպետներս ինչպես են կարողանում իրենց խնայել. ռուսական թատրոնում մեզ բեմական շարժում էր սովորեցնում Վիտյա Անանյանը, որը փորձերի ժամանակ սարսափելի քրտնում էր, բայց ներկայացման ժամանակ անգամ շունչը չէր կտրվում, իսկ իմ շունչն Իվանի դերում չի հերիքում։ Դրա համար, երբ ասում են տաղանդավոր, ես հո իմ թերությունները գիտեմ ու տեղյակ եմ, թե գերպրոֆեսիոնալներն ինչպես են աշխատում: Նրանք ավելի բացառիկ են, խնայում են իրենց ու էներգիա շատ չեն ծախսում, բայց միեւնույն ժամանակ էլ, պատռում են դահլիճը։ Իմ դեպքում նույն կերպ չի ստացվում, երեւի, իմ փսիխոֆիզիոլոգիայի պատճառով է։ 2-3-րդական դերասաններ են լինում, ես էլ այդ շարքերում եմ:

18

Արշո. (Ծիծաղում է,-հեղ.)։ Ինքնաքննադատությունը սկսվեց: Արի միայն թատրոնից չխոսենք, մի քիչ էլ գրքերին անդրադառնանք։ Հիմնականում կարդում եմ այն պարտադիր սցենարներն ու պիեսները, որոնց շուրջ աշխատում եմ։ Այնքան եմ սպառվում, որ կարոտում եմ ինքս ինձ համար կարդալուն։ Ու ինձ բռնացրել եմ, որ ֆիլմեր նայելիս ու գրքեր կարդալիս ոչ թե վերջին թրենդների հետեւից եմ վազում, այլ արդեն իմ իմացածներն ընտրում։ Հին ֆիլմեր եմ նայում կամ էլ  արդեն կարդացած գիրքը սկսում, քեզ հետ այդպես լինո՞ւմ է։

Արամ. Անկեղծ կլինեմ`շատ գրքեր չեմ կարդացել, բայց իմ ընտանիքում եղբայրս ու մայրս էին շատ կարդում։ Միշտ հիշում եմ մամայի նախաճաշերը. բացում էր «Նովիյ միր» ամսագիրը, որտեղ հերթական գլուխգործոցն էին տպում, ու կարդում էր։  Որոշակի տարիքից հետո ինձ էլ էր պատմում, այդպես ծանոթացա Կոբո Աբեի «Ավազների կինը» վեպին, որը 13-14 տարեկան երեխայի համար շատ անհասկանալի էր։ Մեծ տարիքում էլ այն կարդացի, էլի ոչինչ չհասկացա (ծիծաղում է,-հեղ.)։ Այդպես էլ պարզապես էմոցիոնալ մարդ մնացի, ու երբ ամեն անգամ ինձ խելոք բան են պատմում, բերանս բաց լսում եմ, որովհետեւ դրանց մասին ժամանակին չեմ կարդացել։

Կարող եմ խելոք մարդու տպավորություն թողնել, բայց խելացի զրույց վարել չի ստացվում, դրա համար էլ սիրում եմ լսել մարդկանց։ Շարունակում եմ չկարդալ. մի քանի էջից հետո հոգնում եմ, որովհետեւ իմ կյանքն ավելի հետաքրքիր է թվում եւ ինքս իմ մեջ ավելի ծանր իրավիճակներ եմ ապրում։ Իսկ գրողները նման իրավիճակներն ուռճացնում են ու գեղարվեստական այլաբանությամբ իրար կողքի շարում։ Ու այնպես է ստացվում, որ հենց իմ կյանքի մասին կարդալ չեմ ուզում, կուշտ եմ ինձնից, դրա համար ֆիլմեր եմ նայում, որոնցից շատերը պատահական են ծլում։ Վերջերս տեսա «Սուբստանցիա»-ի համար «Ոսկե գլոբուս» ստացած Դեմի Մուրի ելույթը, որում նշում է. «Ողջ կյանքում պրոդյուսերս ինձ ասել է, թե ես պոպկորնի դերասանուհի եմ, ու վերջապես արժանացա այս արձանիկին»։ Ու սկսեցի դիտել նրա ֆիլմերը՝ առաջիններից մինչեւ վերջինը։ «Սուբստանցիա»-ի ավարտից հետո ասացի. «Հա էլի, պոպկորն ես, կյանք» (ծիծաղում են,-հեղ.): Դեմի Մուրին ընդհանրապես չհավատացի։

Դրանից անմիջապես հետո սկսեցի նայել բոլոր այն ֆիլմերը, որոնք միշտ ցանկացել եմ, բայց այդպես էլ չեմ հասցրել։ Բերանս բաց ու հիացած դիտեցի «Կետը», որում Տարզանի մարմնին սիլիկոնի նույն քանակն է, ինչ Դեմի Մուրի դեմքին։ Բայց այնքան էի հուզվում եւ կոկորդս լցվում էր, երբ խոշոր պլանով ցույց էին տալիս Բրենդեն Ֆրեյզերի աչքերը, իսկ Դեմի Մուրն ինչ էլ աներ, անտարբեր էի։ Այն սատիրան, որ բոլորը մարմնի վրա են կենտրոնացած, նորություն չէ, դուրս եկեք Երեւանի փողոցներ, նույն բանին ականատես կլինեք։ Հիմա գիտես՝ ինչ եմ նայում, արդեն գլուխս տարել էին, այնքան էին ասել. «Նայիր, նայիր»։

Արշո. Չասես՝ «Թղթե տունը»։

Արամ. Դա այն կարմիր շորիկներո՞վը չի, վաղուց եմ նայել, երբ բավական մոդայիկ էր դեռ: Հիմա «Ամբողջ ծանրությամբ» սերիալով եմ տարված:  

Արշո. Ես դա չկարողացա նայել, ի՞նչն եք հավանում։

Արամ. Խաղն եմ վայելում ու փորձում գուշակել, թե հաջորդիվ ինչ կլինի, բայց ամեն անգամ սխալվում եմ։

Արշո. Մեկ եթերաշրջանի կեսից ավելին չկարողացա շարունակել, իմը չէր։ Իսկ ես «Թղթե տունն» ավելի ուշ նայեցի, այնպիսի հուզումներ ունեցա, գիտե՞ս՝ ինչ դժբախտություն ապրեցի, երբ Տոկիոն մեռավ. սիրահարվել էի այդ աղջկան։

Արամ. Ես էլ դիտելուց հետո դերասանների կեսից ավելիին սկսեցի Ինստագրամում հետեւել (ծիծաղում են,-հեղ.):

18

Արշո. Ես էլ։ Շատ լավ պատմություն է, դերասաններն էլ համով են, սրտիդ միանգամից դիպչում է։ Հետո սկսեցի փաստագրական ֆիլմեր նայել, թե ոնց են այն նկարել, այդ դերասանների մասնակցությամբ այլ աշխատանքներ էլ դիտեցի, այդքան տարվել էի։ Հինգ անգամ «Գահերի խաղն» եմ նայել, ամեն ինչ կարդացել եմ, հեռախոսիս մեջ նույնիսկ սերիալի մասին հանրագիտարան ունեմ (բացում է եւ ցույց տալիս,-հեղ.): Նույն ոգեւորությամբ նայեցի «Թղթե տնակը», բայց երբ Քեւին Սփեյսիին հանեցին, էլ չկարողացա շարունակել։

Արամ. Վերջին սերիալներից «Պինգվինն» է ինձ գերել, ինչպես նաեւ մանրակրկիտ ու  ֆանտաստիկ նկարչական, օպերատորական եւ դերասանական աշխատանքի համար շատ եմ հավանել «Բաբելոն-Բեռլին» սերիալը։ Ոնց են, չէ՞, հիմա սերիալները նորանոր լսարաններ գրավում։

Արշո. Դա նոր միտում է, առաջնային նպատակն էլ մարդկանց հնարավորինս երկար պահել իրենց հարթակում, դրա համար հիմա կինոներն էլ այդքան երկար են։ Թատրոնը երբեք ուրիշ բանով չի փոխարինվի, այն եղել է ու կմնա, իսկ հեռուստատեսությունը փոխվեց։ Հիմա ինքդ ես ընտրում՝ ինչ ու երբ նայել։

Արամ. Առաջ վազում էինք տուն, որ սերիալի ժամին հասնենք, հիմա էլ այդպես չէ։

Արշո. Սերիալը երկար ապրում է քեզ հետ ու ավելի շատ էլ վճարում ես նրա համար. կինոթատրոնում ֆիլմ դիտելու համար միայն մեկ տոմս ես գնում։ Ինձ այդ մշակույթը դուրս է գալիս, բայց խոսքը 500 մասանոց աշխատանքների մասին չէ։ «Գահերի խաղ»-ի 7  եթերաշրջանն ուղղակի լափել եմ, գործերս թողած վազել եմ տուն ու շարունակությունը դիտել: Չգիտեմ՝ այդ միտումը դեռ որքան կշարունակվի, ու ինչքան պատմություններ են մնացել, որովհետեւ ընդունված 8 սյուժեն արդեն իրեն սպառել է։ Բայց դե, տաղանդավոր մարդիկ միշտ էլ լինում են, բացի այդ էլ, նաեւ արհեստական բանականություն է սկսել սցենարներ գրել։

18

Արամ. Պատկերացնո՞ւմ ես, մի օր արհեստական բանականությունը մեզ էլ կփոխարինի, այս պարագայում ինչո՞ւմ է մարդկանց առավելությունը։

Արշո. Այն մեզ ավելի ալարկոտ է դարձնելու, բայց ինձ ու իմ սերնդին էլ չի կարող, իսկ ահա իմ երեխաներին ավելին հեշտ կլինի կառավարել։ Ես ավելի կասկածամիտ եմ ու ChatGPT-ի ասածը եւս մեկ տեղ էլ եմ ստուգում. իրեն կարեւոր ինֆորմացիա չի կարելի վստահել։ Պարզապես կարող է օգնականի պես գործդ անել, բայց անպայման պետք է նրան ստուգել։

Արամ. Աղջիկս երկու չաթ ունի՝ մեկը տղայի ձայնով է, որի հետ ընկերոջ պես տարբեր թեմաներով է զրուցում, մյուսն օգտագործում է անգլերեն պարապելու համար։  

Արշո. Ես չաթի հետ գիտե՞ս՝ ինչ հարգանքով եմ խոսում. «Կներես, քեզ կարո՞ղ եմ մի բան խնդրել»։ Էրեխես զարմանում է, թե ինչու եմ ռոբոտի հետ այդպես վերաբերվում, պատասխանում եմ. «Շուտով այս ռոբոտը դուրս է գալու ու բոլորի հերն անիծի, զգալու է, որ ես հետը լավ եմ վարվել, ինձ խնայելու է» (ծիծաղում են,-հեղ.)։

Արամ. Ես էլ միշտ ասում եմ. «Մինչ նոր հանդիպում»։ Իրականում մի քիչ վախենում եմ արհեստական բանականությունից, բայց հուսամ՝ ամենասարսափելի պահերն անձամբ չեմ տեսնելու։ Մենք այդքան էլ կախվածություն չունենք այդ ամենից, բայց ժամանակի ընթացքում հարմարվում ենք։ Ինչպես են մեր ծնողները սովորել օգտվել հսկայական այֆոններից, WhatsApp-երից, ֆոտո են անում, ջնջում, ներբեռնում։ Մայրս համարյա 80 տարեկան է ու այդ ամենին ընտելացել է։ Հետաքրքիրն այն է, որ մնացած ասպարեզներն ահավոր դանդաղ են զարգանում. դեռ բյուրոկրատական թղթաբանությամբ են զբաղվում, բայց տեխնոլոգիաները մեծ արագությամբ առաջ են գնում։   

18

Արշո. Մեր սերնդին չեմ գերագնահատում, բայց մենք այնքան փոփոխությունների միջով ենք անցել. ծնվել ենք լրիվ ուրիշ երկրում՝ պիոներ եղել, ճամբար գնացել, հետո անկախությունը եղավ, պատերազմ, մութուցուրտ տարիներ, բայց այդ ամենը հիմա ժպիտով ենք հիշում։ Չեմ կարծում, թե այս սերունդն այդպիսի մի բան կունենա։ Այդ ամենն այնքան թանկ է մեզ համար, մթի մեջ իրար կարեկցել ու սիրել ենք, դարդ հասկանալ գիտենք, երջանկություն գտել, հիշում ենք՝ մեր ընկերությունն ինչպես է ձեւավորվել: Ներկա սերնդի հետ էլ ակտիվորեն շփվում եմ, տարբեր տարիքի ուսանողներ ունեմ, հասկանում եմ՝ իրենք ինչի մասին են, բայց նրանք լրիվ ուրիշ մարդիկ են։ Խոսքը լավ ու վատի մասին չէ։ Միշտ է պետք ժամանակին համահունչ լինել. 22 ուսանող ունեմ ու անկեղծ՝ ինձից լավ ոչ մեկը տեխնիկային չի տիրապետում, թվում է՝ իրենց դարն է, բայց իրենք «իկոնկայով» են ապրում։

Արամ. Դա քեզնից է. ինքդ ես բզբզում ու ամեն ինչ իմանում։

Արշո. Կարծում եմ՝ դպրոցում առանցքային գիտելիքներից բացի, երեխաներին պետք է սովորեցնեն՝ ինչպես ճիշտ գտնել իրենց պետք եղածը։ Ես ամեն օր սովորում եմ, որովհետեւ փորփրում եմ ու իմ ուզածը գտնում, բայց երեխաներս այդպիսին չեն, նրանք եղածից են օգտվում։ Հասել ենք մի տարիքի, որ սերունդ ենք փնովում, բայց այդ ամենը ցավով եմ ասում։  

Արամ. Ինձ համար էլ մեր սերնդի կարեւոր ձեռքբերումներից ու առավելություններից մեկը մարդկային շփումն է, որ այսպես նստում ենք ու կենդանի զրուցում։ Իմ երեխան էլ ընկերներ ունի, որոնց հետ հանդիպելու, իրար գրկելու ու կենդանի շփվելու կարիք ունեն, դա ամենակարեւոր ու թանկ բաներից է։ Մայրս հեռախոսով երկար խոսել չի սիրում, բայց ամսվա մեջ գոնե 3 անգամ տեսազանգ ենք ունենում՝ չհաշված ամենօրյա տեքստային հաղորդագրությունները, մինչեւ ամռանը հասնեմ իր մոտ, ու մեկ ամիս վայելենք համատեղ կյանքը։ Իսկապես ամենակարեւորը շփումն է ընկերների, նույնիսկ՝ թշնամիների հետ։ Մեկ էլ նկատել եմ, որ մարդկանց ուշադրությունն է պակասել, բարեբախտաբար, գիտեմ ինչպես շարժվել փողոցով, որ ոչ մեկին նեղություն չտամ: Նաեւ անկախ նրանից, որ մյուսների պես հեռախոսի մեջ եմ լինում, փորձում եմ իրականությունից դուրս չմնալ եւ նկատել, երբ տրանսպորտ տատիկ է մտնում։ Շատերն ինձ ուղղակի զարմացնում են, թե ինչպես են մտնում մետրոյի վագոն կամ դուրս գալիս, ասես դիմացը պատ լինի։

18

Արշո. Բա որ մեքենա վարես, կտեսնես, որ իրար վրա թքած ունեն. ամեն մեկն իր հարմարավետության մասին է մտածում: Բայց երբ գնում են Եվրոպա կամ ԱՄՆ, այնպես կարգապահ են հերթ կանգնում, քեֆդ կբերի։ Վերջերս տղայիս հետ օդանավակայանի անձնագրային բաժնում հերթ էինք կանգնել, մի տղա, շղթաները բացելով, մարդկանց հրելով, հասավ մեզ: Արդեն գժվել էի, զգաց, որ թթված դեմքով եմ նայում, ասաց. «Դե, հայավարի էլի, ախպեր»։ Տղայիս բացատրեցի. «Արեգ ջան, հասկացար, որ անշնորհքի հոմանիշը հայավարին է»։ Մարդիկ ծիծաղեցին, ինքն էլ ժպտաց: Դա նրանից է, որ ամեն մեկս մեր տան դիմացն ենք մետլախ անում, մենք իրար չենք սիրում:

Արամ. Չես կարող մարդուն ապացուցել, որ երկիր չսիրելն ու դիմացինին չսիրելը նույնն է, որ քեզ չես սիրում։

Արշո. Բա սոցցանցերում տիրող հիվանդությունը. ամեն մեկն իրեն թույլ է տալիս արտահայտվել, ով չի ալարում, ինքնադրսեւորվում է: Բոլորս էլ գնում ենք տարբեր առիթների ու հանդիպում սիրուն աղջիկների՝ ֆրանսիական ոճով հագնված, շրջագայած, հենց նոր Եվրոպայից վերադարձած, Լուվր մտած ու Վերսալում նկարված: Մեկ էլ կտեսնես՝ այդ հրեշտակի պես աղջիկը հերիք չէ պարում է այդ ահավոր երաժշտության տակ, մի հատ էլ ՝ հետը երգում, հասկանում ես, որ լսել էլ է (ծիծաղում են,-հեղ.)։ Առաջ թամադան մեր միջից ընտրված մարդն էր, ում ուզում էինք լսել, կենացի մեջ խորհուրդ կար, հիմա թեեւ լավ արտիստներ են, բայց հոգի չկա, որովհետեւ իրար հետ կապ չունենք, իր տեքստերն ասում է, ու վերջ:  

Զրույցն ուղղորդել եւ գրի է առել Հասմիկ Բաբայանը
Լուսանկարները՝ Էմին Արիստակեսյանի
BRAVO.am