×
5,131
Երբեւէ մտածե՞լ եք, թե ինչպիսին են ներսից մեզ շատ հայտնի ու յուրահատուկ մշակութային կառույցները: Մեր բացահայտումների շարքը սկսելու ենք Գյումրու Վարդան Աճեմյանի անվան դրամատիկական թատրոնից:
BRAVO.am-ը շրջել է թատրոնում ու ծանոթացել բազմաթիվ թաքնված անկյունների եւ ստեղծագործական վայրերի: Դրանում մեզ օգնել է թատրոնի տնօրեն Լյուդվիգ Հարությունյանը:
Աշխատասենյակը
Դժվար է ասել, թե ինչից է սկսվում թատրոնը կամ էլ ինչն է այնտեղ ամենակարեւորը, հանեք ցանկացած պտուտակ, ու այն կդադարի աշխատել: Բայց, ինչպես եւ ամենուր, ամեն ինչի հիմքում մարդիկ են՝ դրամատիկականի մուտքի մոտ միշտ ժպիտով դիմավորող կնոջից մինչեւ նրա հին ու նոր ղեկավարները:
Դրա համար առաջին հերթին սկսենք այն աշխատասենյակից, որտեղ նրանք ստեղծագործել են ու իրենց ձեռագիրը թողել: Հենց դռան մոտ Վարդան Աճեմյանի կիսանդրին է, որը հիշեցնում է թատրոնի հին պատմության ու մեծ գործերի մասին:
«Շատ քիչ եմ մտնում այդ աշխատասենյակ, լինելու դեպքում էլ շատ զգոն եմ, քանի որ պարտավորեցնող է շարունակել Վարդան Աճեմյանի, Խորեն Աբրահամյանի, Երվանդ Ղազանչյանի, Ալբերտ Մկրտչյանի, Հակոբ Ղազանչյանի, Նիկոլայ Ծատուրյանի, Գրիգոր Մկրտչյանի պես մեծություն համարվող մարդկանց գործը: Նրանք ավանդույթներ ու արմատեր ունեցող թատրոնի հենասյուներն են եղել: Պիտի հինն արմատախիլ չանել, բայց կարողանալ նորը կառուցել: Ամբողջ թատրոնը վերանորոգել ենք, բայց աշխատասենյակում ամեն ինչ նույնությամբ պահել, այն ինձ համար յուրահատուկ մթնոլորտ ունի. ամեն մեկից մի բան կա մնացած»:
Զարդասենյակներն ու մեխանիզմը
Թատրոնի դեմքն առաջին հերթին դերասաններն են, իսկ նրանք բեմ դուրս գալուց առաջ իրենց դեմքին վերջին հայացք են գցում զարդասենյակների հայելիների մեջ: Առհասարակ թատրոններում հայելիներ շատ կան. այս մասնագիտությունը մարդու էությունը ներսից ու դրսից բացահայտելու մասին է:
«Ամենաշատը սիրում եմ զարդասենյակները, որովհետեւ դրանցում թատրոնի ամբողջ խմորումներն ու խոսակցություններն են ծնվում, հետաքրքիր մտքեր առաջանում: Դերասանների փոքրիկ տնակն է, որտեղ քննարկումներ են անում ու որոշում՝ ինչպես խաղալ: Յուրաքանչյուրի համար իր թատրոնը շատ սիրուն է, մեր պատերի մեջ պատմություն ու սեր կա: Ինձ համար առանձնահատուկ է նաեւ թատրոնի տանիքը: Այն շատ գեղեցիկ է, ցանկություն ունենք այնտեղ էլ ներկայացումներ անել: Շատ եմ սիրում բեմահարթակի ամբողջ հատվածը, երբ իջնում եմ եւ ներքեւից նայում, թե այդ ամբողջ մեխանիզմն ինչպես է աշխատում»:
Ամենահներից մեկն է Հայաստանում ու հին տեխնոլոգիաներով է աշխատում. այդ կլոր մեխանիզմի գործելու արդյունքում է, որ բեմը հնարավոր է լինում շարժել: Հատուկ շղթաներն ու օղակը ձեռքի աշխատանքով են միանում:
«Հայաստանում միայն մեկ մասնագետ կար, որն ապրում էր Մասիսում: «Մաուգլիի» ժամանակ նրա կարիքն ունեինք ու իմացանք, որ մահացել է: Ինձ զարմացրեց, որ թատրոնի հին աշխատողները հատուկ հետեւել էին նրա աշխատանքին ու սովորել, թե ինչպես է վերանորոգում: Արդյունքում իրենք կարողացան ամեն ինչ աշխատեցնել. խոսքս մեր մեքենավարների մասին է»:
Թատրոնը նաեւ հսկայական արհեստանոց ունի, որտեղ պատրաստվում են դեկորներն ու բեմի համար անհրաժեշտ իրերը:
Մեծ ու փոքր զգեստապահարանները
157 տարվա պատմություն ունեցող դրամատիկականը հագուստների ու դեկորների պակաս չունի: Դրանք պահելու համար 2 առանձին զգեստապահարաններ կան, այն, որ վերեւի հարկում է ու ավելի հարուստ, պարունակում է արխիվային զգեստները, իսկ փոքրում ընթացիկ ներկայացումներինն են:
«Չեմ կարող ասել, թե Հայաստանում ամենաճոխ զգեստապահարանը մերն է, բայց մեծ պատմություն ունի: Դժվարությամբ ենք բաժանվում զգեստներից, վերջինը մեծ սիրով Գալյա Նովենցի հոբելյանի առիթով նրա թանգարանին ենք նվիրել: Մարգարիտի զգեստն է, որը կրել է «Պատվի համար» ներկայացման մեջ: Հայաստանում շատ պատմական ֆիլմեր են նկարել ու օգտվել են թատրոնի զգեստներից: Ցավոք սրտի, շատ են արդեն բավական հին ու խունացած հագուստները, որոնք պահպանելը բավական դժվար է: Զգեստների պատասխանատու Լուսինե Խաչատրյանը հասկացավ, որ որոշակի մասը պետք է արխիվացնել: Սրբորեն ենք վերաբերվում զգեստապահարանին, մի անգամ որոշեցինք հաշվել, եւ պարզվեց՝ 8000 կտորից ավելի զգեստ ունենք: 3000-4000-ն արխիվացրել ենք, որովհետեւ պիտանելիությունը կորցրել են»:
Թատրոնն ունի կարի արհեստանոց, որտեղ էլ ստանում են անհրաժեշտ զգեստների մեծ մասը: Կան տղամարդու եւ կանանց հագուստների դերձակներ: «Հրաշագործը» ներկայացման զգեստները կարվել են հենց թատրոնում, «Մաուգլիի» 80 դերակատարների հագուստների զգալի մասը եւս ստեղծվել է թատրոնի դերձակների շնորհիվ:
Փոքր բեմը
Թատրոնի 150-ամյակի առիթով բացվեց Մհեր Մկրտչյանի անվան փոքր բեմը: Նախկինում այդ տարածքում սովորական սենյակ էր, իսկ 7 տարի անց այն արդեն տարբերվող ու իր յուրահատուկ ներկայացումներով թատրոնի է վերածվել:
«Ամբողջությամբ մեր ուժերով ստեղծեցինք այն ու լրիվ նոր բան ստացանք: Ամեն պիես չէ, որ կարող ես խաղալ մեծ բեմում, բացի այդ էլ երիտասարդներն ունեին նոր խոսքի ու մատուցման կարիք, այդ թատրոնում հիմնականում նրանք են բեմադրություններ անում: Թատերական ինստիտուտի Գյումրու մասնաճյուղը թատրոնի սնուցող երակն է եւ ուսանողների լավագույն դիպլոմային աշխատանքներն են ներկայացվում փոքր բեմում: Դրանք ընդգրկում ենք թատրոնի խաղացանկում, լավագույն երիտասարդ ռեժիսորներին ինքնարտահայտվելու եւ դրսեւորվելու համար բեմահարթակ տրամադրում: Նոր դրամատուրգներ ունեցանք՝ Բաբկեն Զաքարյանը, Մարիա Ակոպովան, որոնց գործերը կարեւոր են թատրոնի համար: Շատ ենք կարեւորում հենց թատրոնի համար գրվող պիեսները, որոնց թիվն արդեն 5-ի է հասել: Թեեւ դասական ստեղծագործություններն էլ միշտ պետք է լինեն, սակայն թատրոնը պետք է կարողանա նաեւ անդրադառնալ ժամանակակից կյանքին ու նրա խնդիրներին, այդպես ծնվեցին «Հարսանիք թիկունքումը», «Քայլերը», «Բոհեմը»:
Գյումրիում հանդիսատես կա, որ հատուկ գալիս է միայն «Մհեր Մկրտչյան» փոքր բեմի ներկայացումները նայելու: Այնտեղ խաղացինք «Անասնաֆերման», «Երկնագույն շան աչքերը», «Սիրային խաղերը», «Բարեկամները», «Բոհեմը», կոմերցիոն ներկայացումներ էլ եղել են: Շուտով Արտուշ Միքայելյանը կբեմադրի Սլավոմիր Մրոժեկի «Տունը սահմանին» գործը»:
Գրադարանն ու խոհանոցը
Նրանք կողք կողքի են ու գտնվում են տանիքի տակ: Վերանորոգելու ժամանակ որոշեցին այդ երկուսը միավորել, որպեսզի աշխատելուն զուգահեռ դերասանները կարողանան նաեւ սնվել, գիրք կարդալ ու շփվել:
«Մեր փորձերը նկարահանում ենք ու գրադարանում դիտելու հնարավորություն ունենք: Դերասանները քննարկում են իրենց այդ օրվա խաղը, ժամանակակից գրականություն կարդում եւ ընդմիջման ժամանակ սնվում: Փորձել ենք, որքան հնարավոր է, կարեւոր տեղերը համախմբել մեկ վայրում: 8 տարի է, որ վերացրինք բուֆետն ու չենք էլ փոշմանել: Չեմ կարծում, որ թատրոնը ճաշելու կամ խմելու տեղ է, իսկ ջուր հանդիսատեսի համար միշտ կգտնվի: Թատրոնի ստեղծագործական խմբի համար հատուկ սենյակներ ունենք, որտեղ հանգստանում են, փորձեր անում, ճաշում»:
Թատրոնը բավական մեծ լուսանկարչական արխիվ ու գրականություն ունի, քանի որ տարածքը վերեւում փոքր է, գրքերի զգալի մասը պահվում է առանձին սենյակում: Այնտեղ են հին գրականությունն ու պիեսները, թատրոնի պատմությանը վերաբերվող աշխատանքներն ու լուսանկարները:
Թատրոնի շենքը
Թատրոնի շենքը Գյումրու տարբերվող ու գեղեցիկ կառույցներից է: Այն 1988 թվականի ավերիչ երկրաշարժից հետո էլ անվնաս ու կանգուն է մնացել եւ փրկել շենքում գտնվողների կյանքը: Հիմա այն վթարային վիճակում է, ունի պատուհանների եւ տանիքի վերանորոգման խնդիր:
«Միշտ ասում ենք, որ թատրոնի արմատները շատ խորն են: Պատուհանները փոխելու նախագիծն արդեն կա, շենքի ամբողջ ճարտարապետությունն ու պատկերը պահելու ենք, որովհետեւ ազգային արժեք է եւ քաղաքի դիմագիծը: Թեեւ Գյումրին ամեն ինչով հարուստ է, բայց ոչ՝ լուսավորությամբ, իսկ թատերական հրապարակը պետք է ավելի լուսավոր լինի: Դրա մասին էլ ենք մտածում եւ առաջիկայում կզբաղվենք այդ հարցով: Մեր ճեմասրահում քայլելիս մի կարեւոր բան եմ հասկանում, որ սա պատմություն ունեցող ամուր թատրոն է»:
Թատրոնի իրական չափերն ու խորությունը դրսից այնքան էլ լավ չեն երեւում, ներսում ես հասկանում, թե այն որքան ահռելի է ու նման լաբիրինթոսի. բազմատեսակ միջանցքներին ու սենյակներին միանգամից սովորել հնարավոր չէ: Ես անգամ մի քանի այցելություններից հետո համարյա երբեք միայնակ շենքում գլուխ հանել չեմ կարողացել:
«Շատ երկար տարիներ պիտի աշխատես ու հասկանաս, որ էլի կան անկյուններ, ուր դեռ չես հասցրել լինել: Թվում է՝ ընդամենը երեք հարկ է, բայց ներսից եւս 8 հարկ էլ ես բարձրանում: Ամբողջ թատրոնը 1 օրում շրջել հնարավոր չէ: Բազմաթիվ սենյակներ կան, որ չենք էլ օգտագործում: Տանիքի տակ պահեստ ունենք, որտեղ հին դեկորներն ենք պահում, դեն նետել չենք կարող, որովհետեւ մեծ պատմություն ունեն»:
Տարբերվող հաստիքները
Դրամատիկականը չի հրաժարվել հուշարարի աշխատանքից եւ կարծում է, որ նման մարդկանց կարիքը թատրոնում միշտ լինելու է: Վստահ են, որ այդ հաստիքը չպետք է անհետանա, որովհետեւ անմիջականորեն թատրոնից է ծնվել:
«Բուժքույր էլ ունենք, այդ մասնագետները հատուկ են մեզ համար, ինչպես գրիմյորը: Հիմա ժամանակակից դիմահարդարում կա, բայց թատերականն այլ է: Մեր տիկին Լիլին, ով իսկական մեծություն էր եւ կյանքի մեծ մասն անցկացրել էր թատրոնում, ցավոք սրտի, մահացավ: Նա երիտասարդներին սովորեցրել է մորուք եւ մազ գործել: Ժամանակի ընթացքում, ճիշտ է, պահանջները փոխվում են, այլ մեթոդներ ի հայտ գալիս, բայց հինն էլ կարեւոր է»:
Թատրոնն էլի աշխատողներ ունի, որոնց գործունեությունը թատրոնում արդեն անցել է կես դարի սահմանը: Այդ նվիրյալները դերձակ Ռուդիկ Ոսկանյանը եւ ժողովրդական արտիստ Ռազմիկ Բադալյանն են:
Աշխատավարձերը
Վերջին տարիներին փորձել են հատկապես լավ պայմաններ ստեղծել դերասանների համար, որպեսզի նրանք իրենց հարմարավետ զգան թատրոնում եւ կարողանան նաեւ գումար վաստակել:
«Դերասանը ֆինանսապես իրեն պետք է լավ զգա: Ես չէ, որ պետք է ասեմ, թե բավականաչա՞փ են վաստակում: Մայրաքաղաքի դերասանները տարբեր սերիալներում են նկարվում, չնայած՝ ես էլ թույլ եմ տալիս ու ոգեւորում մերոնց: Այդ հանգամանքին լավ եմ վերաբերվում, որովհետեւ դերասանը միշտ պիտի լավ ապրի ու այնպես վճարվի, որ ուրիշ բանի կարիք չունենա: Իմ խմբի դերասանների համար, որոնք նկարվում են, թատրոնն առաջնային ու հիմնական աշխատանքն է: Ինչքան էլ սերիալները քննադատենք, բայց շատ թատերական դերասաններ դրանցում նկարվելով, նոր հանդիսատես են բերում»:
Գյումրու դրամատիկականն առաջիններից է, որ թատրոնից վերացրել է դերասանների կարգերը՝ 1-ին, 2-րդ, 3-րդ: Ամեն ինչ որոշվում է խաղացանկով ու դերասանների ունեցած դերերով: Նրանք 3-րդ ներկայացումից հետո աշխատավարձից բացի, նաեւ ելույթավճար են ստանում:
«Ամիս ունենք, որ խաղացանկում 18-ից ավելի ներկայացում կա, եւ 4-րդից հետո դերասանը հավելավճար է ստանում, չեմ կարող ասել, թե խոսքը հսկայական գումարների մասին է, բայց ամեն ամիս աշխատավարձը փոքր-ինչ ավելանում է: Դերասանի աշխատանքն անգնահատելի է, ինչքան էլ անես, քիչ է, թատրոնի հիմքն իրենցով է պայմանավորված»:
Թատրոնն ունի աջակցման հիմնադրամ, որի շնորհիվ տուն է նվիրել դերասաններից մեկին: Նաեւ այդ միջոցներով կարողանում են արտերկրում դասընթացների մասնակցել, վերջին նման ուղեւորությունը եղել է այս սեպտեմբերին:
«Փորձում ենք շատ հազվագյուտ դեպքերում օգնություն խնդրել պետությունից: Ինքներս ենք լուծում առաջացած դժվարությունները, ուզում ենք լավ ու ճիշտ աշխատել»:
Ներքին մթնոլորտը
Երբ խոսքը վերաբերում է թատրոնի միջավայրին ու ստեղծագործական մթնոլորտին, դժվար է որեւէ բան ասել, եթե այդ ամենի մի մասը չես կազմում: Սակայն կողքից էլ երեւում է, որ Գյումրու թատրոնում կարողանում են ուրախանալ միմյանց հաջողություններով ու անհրաժեշտ պահի օգնել իրար:
«Այս թատրոնը մի շատ կարեւոր հատկություն ունի, պիտի իրեն անմնացորդ սիրես ու նա էլ քեզ սիրի: Հաճախ ասում են՝ թատրոնն իմ տունն է, այդպես չէ, բայց այստեղ շատ ժամանակ եմ անցկացնում եւ պատասխանատու եմ ողջ գեղագիտության ու բոլոր աշխատանքների համար: Ղեկավարի աթոռն իմ սեփականությունը չէ ու պարտադիր չէ սերնդեսերունդ փոխանցվի: Կգա մի ժամանակ, որ պիտի գնամ ու փոխարինվեմ մեկ ուրիշով: Այս թատրոնի առանձնահատկություններից մեկն էլ այն է, որ սերնդափոխությունը շատ հաշտ է ընթանում: Միանձյա ղեկավարումը բացառում ենք, տարբեր ռեժիսորներ պետք է բեմադրություններ անեն, ոչ թե մեկի փառքի ժամանակաշրջան լինի: Ես այդպես եմ տեսել ու շարունակել աշխատել: Գուցե, մեր հաջողության գրավականներից մեկն էլ դա է»:
Լուսանկարը՝ անձնական արխիվից Գյումրու դրամատիկական թատրոնի տնօրեն Լյուդվիգ Հարությունյանը
Վերջին տարիներին դաշտը բաց են պահել ու նոր ստեղծագործողների հրավիրել, փորձի փոխանակում արել եւ երիտասարդներին օգնել դրսեւորել իրենց: Հասկացել են, որ մտքի այդ թարմությունը եւ նոր մոտեցումները միմիայն ի շահ թատրոնի են:
«Այս առողջ մթնոլորտը պայմանավորված է բոլորի մեծ նվիրումով: Ամենադժվարին պահերին մեր մեծ աշխատակազմը՝ տեխնիկական խումբը, դեկորատորները, զգեստներիի աշխատողները, դերասանները, մի ընտանիքի պես են եղել ու ապացուցել, որ կարողանում են լինել թատրոնի կողքին:
Միշտ էլ անկումային փուլեր լինում են, բայց ամեն ինչ հաղթահարվում է, երբ թիմդ ամուր է ու հավատում է իր ղեկավարին, վերջինս էլ՝ նրանց: Մեզնից առաջ այդ համակարգն այնքան ճիշտ է դրվել, թատրոնում ամեն մեկը գիտի իր ասելիքն ու անելիքը, որ նույն կերպ էլ մեխանիզմը կշարունակի աշխատել»:
Միշտ փորձում են նոր առաջադրանքներ դնել իրենց առաջ ու դրանք հաղթահարել՝ ձգտելով, որ թատրոնը ժամանակին համահունչ լինի, առողջ մթնոլորտ տիրի եւ ունենա բարձրարժեք ու ճաշակով ներկայացումներ:
«Թատրոնի աշխատանքից բոլորը չեն կարող գոհ լինել, բայց կարեւոր է պահպանել կարգապահությունն ու նվիրումը: Արդեն մի քանի ամիս է՝ Համազգայինի թատերախումբն այստեղ է ապրում, իրենք էլ հարցնում են, թե ինչպես ենք այս մթնոլորտը պահում: Իսկապես դժվար է, բայց ստացվում է: Ինքնագոհություն չի, բայց պառակտում չունենք: Խնդիրներ նկատելուն պես փորձում եմ դրանք արագ լուծել, պիտի ամեն դերասանի սիրես ու գնահատես, բայց այն, ինչ խաթարում է աշխատանքի ընթացքին, կտրուկ արմատախիլ անես, որպեսզի չհասցնի ծիլեր տալ ու մոլախոտի պես շատանալ: Մեզ մոտ չկա նախանձ ու կռիվ, միմյանց հանդեպ դավադրություններ, թեեւ թատրոն երեւույթը բավական հարուստ է ինտրիգներով»:
Նոր թատերաշրջանը
Այս տարի Վարդան Աճեմյանում 157-րդ թատերաշրջանի բացումն է լինելու, որը սեպտեմբերի 24-25-ին ազդարարելու է Նիկոլայ Ծատուրյանի բեմադրած «Հրաշագործը» (Ուիլյամ Գիբսոն):
Մեկնարկը որոշել էին տալ սեպտեմբերի 17-ին՝ Գոռ Մարգարյանի «Միզերի» ներկայացմամբ, սակայն սահմանին սկսված ռազմական գործողությունների պատճառով, ինչպես Հայաստանի բոլոր թատրոններում, ամեն ինչ հետաձգվեց: Այն Տաթեւ Ղազարյանի եւ Արսեն Սաղաթելյանի մասնակցությամբ կկայանա հոկտեմբերի 1-2-ին: Սպասվում է նոր լուծումներով ու մատուցմամբ ներկայացում, որի գործողությունները տեղի են ունենալու ետնաբեմում, իսկ հանդիսատեսը նստելու է հատուկ ներկայացման համար տեղադրված աթոռներին:
«Միշտ ցանկացել եմ, որ Գոռը մեզ մոտ բեմադրություն անի, առհասարակ ինձ համար կարեւոր է, որ բոլոր լավ ռեժիսորները, որոնք ասելիք ու անելիք ունեն, ներկայացում անեն այս թատրոնում: «Միզերին» իր հատուկ հանդիսատեսը կունենա. ամեն մեկը չէ, որ այն կհասկանա ու կսիրի»:
Համազգայինի հետ այդքանով համագործակցությունի չի ավարտվում, «Հրաշագործի» գլխավոր դերում թատրոնի գեղարվեստական ղեկավար Նարինե Գրիգորյանն է:
«Հայաստանում դեռ չի եղել, որ համատեղ մի ներկայացում ստեղծվի ու միաժամանակ ընդգրկվի 2 թատրոնների խաղացանկում: Դրամաշնորհային ծրագրի մասնակցեցինք համատեղ, եւ մշակույթի նախարարության աջակցությամբ ծնվեց «Հրաշագործը»: Պատիվ է աշխատել Գրիգորյանի հետ: Պիեսի ամենակարեւոր ասելիքն այն է, որ յուրաքանչյուր մարդ, եթե ցանկություն ունի որեւէ բանի հասնել, չկա մի պատ, որ կխանգարի այդ ճանապարհին: Այդպես է լինում նաեւ ներկայացման խուլ ու համր հերոսուհու դեպքում: Շատ գեղեցիկ ու նուրբ է ստացվել, համոզված եմ, որ հանդիսատեսն այն կսիրի»:
Մյուս ներկայացումը, որը բեմադրում է Սաթե Խաչատրյանը, պատրաստ կլինի նոյեմբերին, փորձերն արդեն սկսվել են: Գլխավոր դերերում են լինելու ՀՀ ժողովրդական արտիստ Անահիտ Քոչարյանը, արվեստի վաստակավոր գործիչ Սամվել Գրիգորյանը, Արսեն Միքայելյանը, Նառա Սանթոյանը, Արկադի Ղարագուլյանը, Ջեմմա Ադամյանը եւ նորից Համազգայինից Տաթեւ Հովակիմյանը:
«Սաթեն ապրում եւ ստեղծագործում է Ֆրանսիայում եւ որոշեց իր հաջորդ գործը մեր թատրոնի հետ անել: Բեմադրելու է ֆրանսիացի ժամանակակից դրամատուրգ Ժոել Պոմրայի «Երկու Կորեաների վերամիավորումը» պիեսը, այն հայ-ֆրանսիական բարեկամության նախագիծ է: Պատրաստվում ենք մեկ այլ կարեւոր ու հետաքրքիր ներկայացման՝ «Տունը սահմանին». երիտասարդ ռեժիսոր Արտուշ Միքայելյանին ենք վստահել այդ գործը: Մինչեւ Ամանոր մոտ 5 առաջնախաղ ենք նախատեսում»:
Հանդիսատեսը
Եթե վերջին տարիներին գոնե մեկ անգամ Գյումրիում ներկայացման եք ներկա եղել, նկատած կլինեք, որ հնարավոր չէ 2 դահլիճներից որեւէ մեկում դատարկ աթոռ գտնել: Դրամատիկականում հասկացել են, որ ինտերնետի դարաշրջանում իրենց կենդանի խաղից բացի, ոչնչով մարդկանց չեն կարող զարմացնել:
«Ամենահստակ նշանակետը մարդկային կարեւոր ու նուրբ տեղին կպնելն է: Բացի այդ էլ հանդիսատեսի հետ պետք է ազնիվ խոսել, որ հավատա քեզ: Բոլորն էլ գիտեն, որ վարագույրը բացվելուն պես ներկայացում են դիտելու: Բայց մեր արվեստի մոգականությունը նրանում է, որ ռեժիսորն ու իր դերասանները հանդիսատեսին ստիպեն մոռանալ, որ թատրոնում են գտնվում ու իրենց հետ տեղափոխեն այն միջավայր, որտեղ իրենք են: Մեր ամենամեծ զենքը ճշմարիտ, հավաստի ու օրգանական լինելն է: Թատրոնը միշտ բարձր պիտի լինի, չիջնի հատակին, բայց այն աստիճան էլ բարձունքում չլինի, որ հանդիսատեսը չկարողանա հասկանալ: Չպիտի կտրվենք մարդկանցից. գյումրեցի հանդիսատեսը շատ անկեղծ է, եթե որեւէ ներկայացում չի հավանում, անմիջապես ասում է այդ մասին»:
8 տարուց ավելի է, որ գործում են աբոնեմենտներ, առավել կարեւորում են դպրոցականների համար նախատեսվածը, քանի որ երեխաները փոքր տարիքից սովորում են մոտ լինել արվեստին: Տարեսկզբից թատրոնի ստեղծագործական խումբը եղել է քաղաքի 41-ից ավելի դպրոցներում, հանդիպել աշակերտների հետ եւ իմացել, թե պատանի հանդիսատեսն ինչի կարիքն ունի:
«Որոշեցինք բեմադրություններ անել նրանց անցած հեղինակների գործերից՝ Հովհաննես Թումանյան, Նար-Դոս, Հակոբ Մնձուրի, Ակսել Բակունց, Մուշեղ Գալշոյան: Հենց երեխաների առաջարկով անդրադարձանք Սարոյանի «Ոստրեն ու մարգարիտը» պիեսին: Մանկավարժներն էլ կարեւոր խորհուրդներ են տալիս, որովհետեւ գիտեն, թե երեխաներին ինչ է պետք»:
Մշակույթի դերը
Հատկապես երկրի համար ծանր պահերին ու պատերազմական շրջանում մշակույթի ու արվեստի առաքելությունն էլ ավելի կարեւոր է դառնում: Մարդիկ չընկճվելու ու ամուր մնալու կարիք ունեն, իսկ թատրոնը նրանց կարեւոր լեզվով խոսելու ու ուղերձներ տալու հատկություն ունի:
«Ամենադժվար պահերին էլ աշխատանքը չպետք է կանգ առնի: Հիմա նորից սկսեցին խոսել ներկայացումները հանելու մասին, բայց կարծում եմ, որ դրանք պիտի մնան, եթե, իհարկե, խոսքը կատակերգությունների մասին չէ: Թշնամին չպիտի մտածի, թե թիկունքում կյանքը կանգ է առել, եթե մարտի դաշտում չես, դու էլ այստեղ քո ամուր լինելով, աշխատելով, ուժը չկորցնելով ես զինվորի կողքին կանգնում: Ուզում եմ, որ ոչ մի արվեստագետ չհուսահատվի, թեեւ շատ պատճառներ կան, բայց դրա իրավունքը չունենք»:
Հենց դրա համար են բեմադրել «Բոհեմ»-ն (ռեժ.՝ Տաթեւ Ժաքյան) ու 4 հզոր կանանց՝ Ֆրիդա Կալոյի, Կոկո Շանելի, Մարիա Ցվետաեւայի եւ Էդիթ Պիաֆի օրինակներով ցույց տվել, որ իրենց կյանքի ամենածանր ժամանակներում էլ նրանք երբեք չեն դադարել ստեղծագործել:
«2020-ից հետո թատրոնի խաղացանկն այնպես ենք կազմել, որ ավելի շատ խոսենք սիրո, համերաշխության, սեփական խնդիրները վերլուծելու, թերությունները գտնելու ու մեզ արժեւորելու մասին: Նման գաղափարներ ենք փորձել առաջ բերել «Փրկության կղզի» եւ «Մաուգլի» ներկայացումներում: Հենց այնպես չենք ցույց տվել, որ բնությունից հեռանալիս կորցնում ենք մարդկային կարեւոր արժեքներն ու ինչպես են ջունգլիներում բոլորը միավորվում վտանգի պահին»:
Տեքստը եւ լուսանկարները՝ Հասմիկ Բաբայանի
Կարծիքներ
Հարգելի այցելուներ, այստեղ դուք կարող եք տեղադրել ձեր կարծիքը տվյալ նյութի վերաբերյալ` օգտագործելուվ Facebook-ի ձեր account-ը: Խնդրում ենք լինել կոռեկտ եւ հետեւել մեր պարզ կանոներին. արգելվում է տեղադրել թեմային չվերաբերող մեկնաբանություններ, գովազդային նյութեր, վիրավորանքներ եւ հայհոյանքներ: Խմբագրությունն իրավունք է վերապահում ջնջել մեկնաբանությունները` նշված կանոնները խախտելու դեպքում: