Հրանտ Թոխատյան. «2020-ի պատերազմից հետո ինձ թվում էր, որ էլ բեմ չեմ բարձրանա»

Ժողովրդական արտիստ Հրանտ Թոխատյանի հետ միայն երկրորդ փորձից է ստացվում մեր հանդիպումը: Զրուցում ենք Ստանիսլավսկու անվան ռուսական դրամատիկական թատրոնում «Առաքել»-ի փորձից հետո. սկսում ենք մինչ ներկայացման մեկնարկը ու շարունակում ավարտից քիչ անց:

BRAVO.am-ի համար անդրադառնում ենք ներկայացման կարեւոր ասելիքին, մեր երկրի փրկությունը ներսից գտնելուն, դերասանի ու երեխաների կապից, դպրոց կառուցելու ցանկությունից ու շատ սիրելի աշխատանքից:

- Առաքյալներ հիմա մեր ազգին, մեր երկրին ու ամեն մեկիս պե՞տք են:

- Ներկայացման մեջ շատ լավ միտք կա. «Այդ տղաներից ամեն մեկն էր Առաքել»՝ խոսքը պատերազմում զոհված տղաների մասին է: Մենք ինքներս պետք է լինենք Առաքել, ու այդ դեպքում նա ինքն իրեն կգա: Դժվար է ասել՝ պետք է, թե չէ, առհասարակ, կա՛մ լինում է, կա՛մ՝ չէ: Երեւի, մեզնից մի փոքր թեքվել է Առաքելը:

- Իսկ ինչո՞ւ Ձեզ գրավեց այս ներկայացումն ու համաձայնեցիք խաղալ, այն էլ բավական բարդ ժամանակներում:

- Իսկապես, ծնվեց մեզ համար ամենածանր օրերին՝ 2020-ի նոյեմբերին: Այդ ամենից հետո ինձ թվում էր, որ էլ բեմ չեմ բարձրանա, չէի ուզում: Իմ շատ լավ բարեկամ Գեւորգ Ալթունյանը զանգեց ու ասաց, որ ուզում է կարդամ եւ կարծիք հայտնեմ իր աշխատանքի մասին: Անկեղծ ասած՝ առաջին անգամ այնպես անփույթ վերցրի. ընկերս է ու չէի ուզում նեղանա, բայց պատահական գրպանումս գտա ու անկախ ինձնից սկսեցի կարդալ: Հասկացա, որ սա պետք է բեմադրել, զանգեցի Արմեն Համբարձումյանին ու ասացի, որ նման հրաշք գործ կա:

13

Հրանտ Թոխատյանը

- Անձամբ Ձեզ ի՞նչ տվեց այս ներկայացումը, բացի նրանից, որ նորից սկսեցիք խաղալ:

- Վերապրել այն ամենն, ինչի միջով անցանք: Հիմնականում արեցի իմ այն ընկերների համար, որոնք անցել էին այդ ամենի միջով:

- Ներկայացման մեջ շատ է խոսվում մեր ազգի թերություններից, չգնահատելու ունակությունից ու մեծամտանալուց: Այդ ամենը հաղթահարելու համար ինչի՞ց է պետք սկսել:

- Մեր ներկայացումներից մեկը՝ «Իմ մեղքը» (Mea Culpa), հենց դրա մասին է՝ մինչեւ ամեն մեկը մինչեւ վերջ չփորձի գնահատել ու հասկանալ, թե մեր մեղքն ինչում է, ոչինչ չի ստացվի: Եթե նկատել եք, հիմնականում մեղադրում ենք որեւէ մեկին, բացի մեզնից: Մեղադրում ենք բոլորին: Իսկ երբ սկսենք ամեն ինչին օբյեկտիվ վերաբերվել ու առաջին հերթին մեղքը մեր մեջ գտնենք, այդ դեպքում շատ հարցեր ավելի հեշտ կլուծվեն: Պետք է ապաշխարել:

- Դուք ինչի՞ց եք սկսում, Ձեր մեղքը որտե՞ղ եք գտել ու ի՞նչ քայլերով եք փորձում այն ուղղել:

- Շատ բարդ ու ներքին հարց է, որին պատասխանելն այդքան էլ հեշտ չի: Կարծում եմ, որ գոնե փորձում եմ անել այն, ինչ իմ ուժերի սահմաններում է: Պատերազմի օրերին, միգուցե, որոշ բաներ իմ ուժերից վեր էին, բայց որքան հնարավոր է՝ փորձել եմ դրանք իմ ընկերների հետ անել՝ իրենց օգնությամբ, կամ իրենք՝ իմ օգնությամբ: Բնականաբար, ինչ-որ բաներ ստացվում էին, որոշները՝ ոչ: Կարեւորը՝ ցանկությունը կար ու կա, անընդհատ էլ կլինի: Կփորձեմ օգտակար լինել այն ժամանակահատվածին, որում ապրում եմ, որովհետեւ դա ոչ միայն ուրիշներին է պետք, այլ առաջին հերթին՝ ինձ, երեխաներիս ու թոռներիս:

- Այդ օգտակար լինելու շրջանակո՞ւմ եք ցանկանում կառուցել սեփական դպրոցն ու երեխաներին տալ այն ամենն, ինչը Ձեր պատկերացմամբ կարեւոր է:

- Կարծում եմ՝ այո, որովհետեւ ինքս անցել եմ մի այնպիսի դպրոց, որը համարյա թե չկա: Այն տվեց հնարավորություն Երեւանում ստեղծել Կամերային թատրոն՝ անգամ Խորհրդային Միության ժամանակներում, երբ թատրոնները դժվարությամբ էին ծնվում: Դա հենց իմ նշած դպրոցի շնորհիվ էր, ուզում էի այդ ամենը փոխանցել նաեւ երեխաներին: Դպրոցի տարածքը գտնվեց, բայց քաղաքապետարանի ավագանու ու մեր մեջ չհասկացվածություն կար, դրա համար չստացվեց այդ տարածքում:

13

Հրանտ Թոխատյանը

- Բայց չեք հանձնվել, չէ՞, ու ամեն դեպքում այն փորձելու եք կյանքի կոչել:

- Բնականաբար, քաղաքապետարանը չի, որ պետք է որոշի, թե ես ինչ կանեմ: Այն տարիքում եմ, որ որեւէ մեկն իմ տեղը որոշում չի ընդունում: Եթե չեն ուզում, թող այդ տարածքը վերցնեն ու անեն ինչ կուզեն, եթե ավելի լավ բան կմտածեն, բրավո իրենց: Իսկ ես կգտնեմ տեղը, ունեմ հողատարածք, որտեղ էլ իմ դպրոցը կկառուցեմ:

- Ինչո՞վ է այն առանձնանալու մնացած բոլոր դպրոցներից:

- Չեմ ցանկանում անել մի բան, որը տարբերվելու է ուրիշներից, պարզապես իմ ուզածն է լինելու: Այն ամենն, ինչով զբաղվում եմ՝ իմ ներկայացումներն ու խաղացածը, ցանկանում եմ փոխանցել բալիկներին:

- Ինքնե՞րդ եք աշխատելու նրանց հետ:

- Իհարկե, բա էլ ո՞վ:

- Դե, համախոհների թիմ էլ կունենաք, որոնք կօգնեն Ձեզ:

- Թիմը կլինի, որովհետեւ մասնագիտական տարբեր հմտություններ ենք փոխանցելու, ու ես ոչ բոլորին եմ տիրապետում: Կդասավանդենք նկարչություն, երաժշտություն, երգեցողություն, գիտություն քաղաքի մասին, դերասանի վարպետություն, թատրոն կուսումնասիրեն:

- Քանի որ երեխաներից խոսեցինք, ուզում եմ Ձեր մանկություն վերադառնանք, ինչպիսի՞ն է այն եղել:

- Ունեցել եմ երջանիկ մանկություն, երջանիկ դպրոցական, ինստիտուտի ու Կամերային թատրոնի տարիներ, ունեմ երջանիկ ընտանիք ու ամենալավ բալիկները:

13

Հրանտ Թոխատյանը

- Փաստորեն Ձեր կյանքն իսկապես երջանիկ է:

- Այո, եթե չլինեին այն բոլոր հոգսերը, որոնք եկան ու թափվեցին իմ երկրի եւ քաղաքի վրա, բացարձակ երջանիկ մարդ կլինեի:

- Դուք 14 տարեկանում կորցրել եք մայրիկին, ի՞նչ հուշեր են մնացել նրանից:

- Ամենաբարի, ամենամեղմ ու ամենաքնքուշ հիշողությունները: Ամեն ինչ է տվել ինձ, ես թեկուզ եւ կարճ, բայց վայելել եմ մայրիկիս ողջ սերը:

- Իսկ հայրիկի հետ մեծանալն ինչպե՞ս էր ու նրանից կարեւոր ի՞նչ արժեքներ եք ստացել:

- Դա էլ է բարդ հարց, որովհետեւ այն, ինչ ինձնից ներկայացնում եմ, երեւի թե, հայրիկի տվածն է ու նրա դաստիարակության արդյունքը: Հայրիկս արել է ամեն-ամեն ինչ, որպեսզի հնարավորինս քիչ զգամ մայրիկի բացակայությունը:

13

Հասմիկ Բաբայանը եւ Հրանտ Թոխատյանը

- Հիմա Դուք եք հայրիկ, պապիկ, դերասան, ամուսին, ինչպիսի՞ն եք ամեն մեկի դերում:

- Համարում եմ, որ թվարկածների մեջ ամենաչկայացած կարգավիճակն ամուսին լինելն է, այդպես է ստացվել, բայց որպես հայրիկ ու պապիկ փորձում եմ հնարավորինս ամենալավը փոխանցել:

- Դեռ մեկ թոռնիկ ունեք, ու նա եւս Հրանտ է, ինչպե՞ս եք կապված իրար հետ:

- Պատահական չի, որ նրան որոշեցին Հրանտ անունը տալ. մենք անվանակից ենք ամբողջությամբ՝ Թոխատյան Հրանտ Արամի, ու այդ ներքին կապը շատ ուժեղ է, կարող եմ կողքին չլինել, բայց զգալ, որ հետն ինչ-որ բան այնպես չէ՝ մրսել է կամ վատառողջ է:

- Ձեր երեխաները տարբեր սերունդների են պատկանում, նրանք ինչպե՞ս են կապված իրար հետ:

- Բավական մտերիմն են, ինչն ինձ շատ-շատ է ուրախացնում: Տղաներիս ու աղջկաս միջեւ տարիքային մեծ տարբերություն կա, բայց իրենք կոտրել են այդ սահմաններն ու շատ մտերիմ են, դա ինձ երջանիկ է դարձնում: Ոնց են եղբայրները վերաբերվում իրենց քույրիկին ու Լիլիթը՝ եղբայրներին. հաշվի է նստում նրանց կարծիքի հետ, ինչ-որ բաներում օրինակ վերցնում, որոշներում՝ ինքն օրինակ ծառայում: Փոքր տարիքում էլ, հիմա էլ իր տարիքի համեմատ Լիլիթը բավական խելացի է, ու երեխաներս իրար տալու շատ բան ունեն: Նրանց հարաբերություններն ինձ շատ են ուրախացնում:

- Որպես ավագ սերնդի ներկայացուցիչ՝ երիտասարդներից, ու հատկապես Լիլիթից, ի՞նչ եք սովորում:

- Շատ բաներ՝ թեկուզ ամենասովորական ժամանակակից տեխնոլոգիաներից սկսած: Համացանցին ու այդ կյանքին Լիլիթն է ինձ սովորեցնում, ինստագրամյան ու այլ էջեր վարում: Լիլիթը բացել է, վարում է, ինքն ամեն ինչ գիտի, միայն ինձ տեղյակ է պահում, թե ինչ է հրապարակելու: Հաճախ ենք խոսում երաժշտությունից եւ գրականությունից, բնականաբար, իրեն միշտ էքսկուրսիա եմ անում իմ գրադարանով, բայց նա էլ արդեն իրենն ունի, ավելի շատ անգլերենով է ընթերցում, տիրապետում է լեզվին, այնպես որ, շատ բան կա սովորելու իրենից եւ տղաներից:

- Ի՞նչ գրքեր են Ձեր գրադարանում առանցքային տեղ գրավում:

- Դա կապված է ժամանակից, անգամ՝ օրվա ժամից: Այսօր, օրինակ, անընդհատ ինձ հետ է Օ.Հենրին, մինչ այդ Մարկեսն էր: Ժամանակակից հայ գրականությունն է ինձ շատ հետաքրքրում, հաճախ ենք բողոք լսում, որ չունենք ու կորցրել ենք, բայց այդպես չէ, շատ լավ գրողներ ունենք՝ 20 տարեկանից մինչեւ ավագ սերունդ: Ինձ համար նրանց գրքերում բավական հետաքրքիր բաներ եմ գտնում:

13

Հրանտ Թոխատյանը

- Պարոն Թոխատյան, ինչպե՞ս է, երբ ընտանիքում 2 դերասան կա, ինչպե՞ս եք օգնում իրար եւ պատահո՞ւմ է, որ նաեւ խանգարեք:

- 3 դերասան. Լիլիթն էլ դերասան է, որովհետեւ արդեն խաղում է Կամերային թատրոնում: Շատ հետաքրքիր է, որովհետեւ մենք տարբեր թատրոնների կողմնակից ենք, չնայած՝ երեքս էլ ծննդով նույնից ենք: Լուիզան Կամերայինի այն սերունդն է, որը կառուցեց ուրիշ թատրոն, այն տարբերվում է նրանից, ինչով մենք ենք սկսել: Հիմա եկել է Լիլիթի ու ավելի երիտասարդ սերնդի ժամանակը, նրանք էլ իրենցը կբերեն: Դրա համար մենք մասնագիտական առումով վեճի առարկա չունենք, բայց միմյանց ներկայացումները նայում ենք եւ գնահատականով կիսվում: Խորհուրդ տալ ընդհանրապես չեմ սիրում, կարող եմ կարծիք հայտնել ներկայացման կամ խաղի ոճի մասին, այն հնարավոր է ընկալվի, կամ՝ ոչ:

- Ձեզ հետ օրեր առաջ էլի Ստանիսլավսկիում ենք հանդիպել՝ «Վիյ» ներկայացման պրեմիերային: Հաճա՞խ եք գնում թատրոններ ու ի՞նչ եք սիրում նայել:

- Եթե ժամանակս թույլ է տալիս, հնարավորինս գնում եմ ու փորձում ավելի շատ նայել գործընկերներիս խաղը թատրոններում կամ նորարարական խմբերում, որոնք երիտասարդների մասնակցությամբ հիմա բավական շատացել են: Նրանք տարբեր տեղեր են գտնում ու ներկայացումներ բեմադրում, փորձարկումներ անում, մեկ-մեկ ստացվում է, ցավոք, հաճախ չի ստացում, բայց գոնե այն փաստը, որ ունեն նոր բան անելու ցանկություն, ուրախացնում է: Կարծում եմ՝ մարդ բարձրանում է բեմ միայն այն դեպքում, երբ ասելիք ունի: Դերասանը պիտի խելացի ու ինտելեկտով լինի, այդ դեպքում կարող է խոսել ինչ-որ մեկի հետ ու ինչ-որ բանի մասին:

- Իսկ Դուք հիմնականում ի՞նչ եք ուզում բեմից ասել ու ինչի՞ մասին խոսել մարդկանց հետ:

- Այն, ինչ ուզում եմ, ասում եմ: Դա այն ամենն է, ինչ կամ իմ ներկայացումներում, «Խաթաբալադա»-ի ասելիքը նաեւ իմն է, նույնը «Մեա Կուլպա»-ների ու «Ժանգոտ բանալի»-ի դեպքում է, հիմա էլ՝ «Առաքել»-ի: Ինձ համար կարեւոր է նաեւ Կամերայինի բեմում «Նազարը»: Հիմա ընկերներիս հետ փորձում եմ անել մանկական ներկայացում, դա էլ իր ասելիքը կունենա: Մոտ 3 տարի առաջ մի փոքրիկ էքսպերիմենտ սկսեցինք առաջին հերթին ինձ համար՝ սիմֆոնիկ նվագախմբի հետ հեքիաթ ենք ներկայացնում: Առաջինն արեցինք մեծն Գերգիեւի գլխավորությամբ Մարիինյան թատրոնի սիմֆոնիկ նվագախմբի հետ՝ Պրոկոֆեւի «Պետյան եւ գայլը» սիմֆոնիկ հեքիաթը, նույնը Երեւանում էլ կրկնեցինք: Դեկտեմբերի 27-ին էլի կանենք ու այն երեխաներին նորից կպատմեմ, դա շատ կարեւոր է ինձ համար: Նույն կերպ արել ենք նաեւ Չայկովսկու «Մարդուկ-ջարդուկ» երաժշտական հեքիաթը:

- Մարդիկ գալիս են թատրոն նոր հույզերի ու տպավորությունների հետեւից, իսկ դերասաններին ի՞նչ է տալիս այն: Նույն ներկայացումը կարող եք տասնյակ անգամներ խաղալ, ինչի՞ հետեւից եք նորից ու նորից գնում:  

- Սա մեզ համար այն հարթակն է, որտեղ կարող ես հանդիպել բազում մարդկանց հետ ու խոսել այն թեմաներով, որոնք այսօր շատերին են հուզում ու հետաքրքրում՝ կլինի արդիական, պատմական, թե փիլիսոփայական, նշանակություն չունի: Հենց այդ ամենի մասին էլ խոսում ենք մեր հանդիսատեսի հետ: Ինձ պետք չի քաղաքում հարթակներ փնտրել, որտեղ մտածածս կասեմ, այն արդեն իսկ ունեմ՝ Աստված է տրամադրել այդ հնարավորությունը, որ երեկոները մոտ 600 հոգու հետ նստեմ եւ զրուցեմ:

- Ո՞րն է եղել ամենաերկար շրջանը, որ այդ շփումից զրկված եք եղել:

- Քովիդի 2 տարիներն էին, համարյա ներկայացումներ չկային:

- Մեր զրույցը շարունակում ենք ներկայացումից հետո, իմացա, որ առանց միջադեպի չի անցել ու ցավեցրել եք Ձեր ոտքը: Նման բաներ հաճա՞խ են լինում:

- Բեմ է, ամեն ինչ էլ կարող է պատահել, պետք է պատրաստ լինել նման բաների: Լավ չի, որ սովորում ես (ծիծաղում է,-հեղ.), բայց պետք է փորձել, որ չլինի:

13

Հրանտ Թոխատյանը

- Այսօր ներկայացմանը ներկա էին Ձեր որդիներն ու թոռնիկը (մեզ է միանում 7-ամյա Հրանտը,-հեղ.):

Փոքր Հրանտ. Թոռնիկն այնտեղից է նայել (ցույց է տալիս կուլիսները,-հեղ.): Ես էլ եմ Հրանտ ու երկուսս էլ նույն ազգանունն ունենք:

- Իսկ պապիկի հետ ի՞նչ ես սիրում անել:

Փոքր Հրանտ.Ամեն ինչ, ընկերներ ենք: Անգամ «Մեր բակում» եմ նկարվել ու պապիկի դերում եղել, երբ նա փոքր էր: Բայց ես ֆուտբոլիստ եմ ուզում լինել. ակադեմիայում եմ սովորում:

- Հրանտը ֆուտբոլից գիտի ամեն ինչ:

- Ձեր կինոաշխատանքներից խոսենք, որոնք էլի բավական շատ են, սիրո՞ւմ եք նկարահանումների ընթացքը:

- Թատրոնը, բնականաբար, շատ ավելի կարեւոր է ու հետաքրքր, քան կինոն, այնտեղ աշխատանքի ձեւաչափն է ուրիշ: Թատրոնում ավելի շատ ես փորձում, ֆիլմն ի վերջո տեսարաններով է նկարվում, ու անպայման չի, որ դու մինչեւ վերջ իմանաս, թե ինչ է լինելու (գնում է ներկայացմանը հետեւած զինհաշմանդամների հետ լուսանկարվելու, ու մենք մնում ենք Հրանտի հետ, որը շատ ակտիվ ու աշխույժ երեխա է, ինձ իր մասին նորանոր բաներ է պատմում,-հեղ.):

13

Հրանտ Թոխատյանը

- Իսկ կինոդերերից որո՞նք եք հատկապես սիրում:

- Իսկ Դուք Ձեր հարցազրույցներից որո՞նք եք հավանում:

- Ամենավերջինը, թեեւ, բնականաբար, բոլորն էլ կարեւոր են ինձ համար:

- Դժվար է մեկն ասել, դրա համար էլ որեւէ դեր, ֆիլմ կամ ներկայացում երբեք չեմ կարողանում առանձնացնել: Ուղղակի ներկայացումները հեղինակային են, նաեւ Վահրամ Սահակյանն է գրել, այս մեկը՝ Գեւորգ Ալթունյանը: Այդ աշխատանքի տակ կարող ես ստորագրել, որովհետեւ անմիջականորեն այդ ամենի մասնակիցն ես ու ստեղծողը, իսկ կինոն այդպես չի. դու նկարվում ես, արդյունքը չգիտես՝ ինչպիսին կլինի, քեզնից միայն քո հատվածն է կախված:

- Կա՞ աշխատանք, որ անկախ ժամանակից՝ ինչքան էլ կանցի, գոհ կլինեք, որ արել եք:

- Բոլորը:

- Տարիների ընթացքում մասնագիտության շնորհիվ ի՞նչ եք բացահայտել Ձեր մասին:

- Ոչինչ: Այն, ինչ բացահայտել եմ, ոչ մի կապ չունի աշխատանքի հետ, թեեւ այն միշտ հաճույքով եմ արել ու ամեն անգամ սիրով բեմ բարձրացել:
Շարունակելի

Զրույցը՝ Հասմիկ Բաբայանի
Լուսանկարները՝ Էլեն Գասպարյանի
BRAVO.am